Antoni Czortek - polski bokser, który przetrwał Auschwitz. Przeżył, bo znokautował SS‑mana

Zamiast walczyć o kolejne zwycięskie laury na ringu Antoni Czortek - legenda polskiego boksu, był zmuszony walczyć o przetrwanie w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Poznaj niezwykłą historię człowieka, który znokautował prawie dwukrotnie cięższego SS- mana i wygrał życie!

Urodzony w Grudziądzu w 1915 roku Antoni Czortek początkowo chciał zostać lekkoatletą. Szybko jednak porzucił te zamiary i już jako szesnastolatek trenował boks w lokalnym klubie "GKS Pomorze" Grudziądz. Z racji niskiej wagi i niezbyt imponującej postury zyskał sobie swojski przydomek "Kajtek".

Na tym właściwie można by zakończyć opis początków jego kariery, ponieważ już po 3 latach treningów jako 19-latek w 1934 r. Czortek zdobył mistrzostwo Polski, brawurowo pokonując ówczesnego mistrza Europy w wadze muszej Szapsela Rotholca.

Kolejne lata do rozpoczęcia wojny to kolejne olśniewające sukcesy "Kajtka", który w 1936 r. zmienił barwy klubowe i przeniósł się do "Skody Warszawa" (przemianowanej następnie na "Okęcie Warszawa"). Po mistrzostwo kraju sięgnął następnie w roku 1938 (Łódź) i 1939 (Katowice).

Jednak największą sławę i szacunek zyskał dzięki sukcesom na ringach międzynarodowych. Choć olimpiada w Berlinie w 1936 r. przyniosła mu umiarkowany sukces (wygrał z Francuzem Bonnetem, ale uległ Hannanowi z Afryki Południowej), już na Mistrzostwach Europy w Mediolanie, które odbywały się rok później, uzyskał czwartą lokatę, a w kwietniu 1939 sięgnął po srebrny medal Europy, przegrywając po wyrównanej walce z reprezentantem gospodarzy mistrzostw, Irlandczykiem Dowdellem.

Również w roku 1939 został uznany za najlepszego zawodnika meczu Polska-Szwecja otrzymując puchar od szwedzkiego króla.

Kiedy 1 września 1939 r. wybuchła wojna, ten jeden z najlepszych polskich bokserów wraz z 34 Pułkiem Piechoty ruszył bić Niemca pod Wieluń - miasto, na które spadły pierwsze bomby II wojny światowej. Niestety oddział został rozbity, a sam "Kajtek" musiał w przebraniu przebijać się do Warszawy, gdzie dowiedział się, że jako osoba należąca do polskiej elity, a także żołnierz polskiej armii jest poszukiwany przez Gestapo.

Posługując się fałszywymi dokumentami przeniósł się do rodziny żony mieszkającej pod Grójcem, gdzie zajmował się handlem. Z zajęciem tym związany jest nieprzyjemny incydent, który mógł śmiertelnie zaważyć na późniejszych losach sportowca - został postrzelony przez niemiecki patrol w nogę, wskutek czego miał z nią problemy już do końca życia. A sprawność fizyczna będzie szczególnie ważna w kolejnym etapie jego życiowej drogi...

W 1943 r. Czortek powrócił do Warszawy. Jego międzynarodowa przedwojenna sława bokserska z miejsca stała się przyczyną kłopotów - został rozpoznany przez Niemców i wywieziony do obozu w Oświęcimiu, gdzie jednak nie zamierzano, w przeciwieństwie do wielu innych więźniów, od razu zamęczyć go nieludzką pracą czy biciem. Nieczęsto przecież trafia się taka znamienitość, a przedwojenne sukcesy Czortka były znane również obozowym władzom - już nie z Antoniego Czortka, a z więźnia o nr 139559, postanowiono zrobić inny użytek...

Za pomocą "Kajtka" obozowe władze postanowiły dostarczyć sobie rozrywki i zmuszały go do brania udziału w "amatorskich" pojedynkach bokserskich. Pierwszym przeciwnikiem Czortka był hiszpański współtowarzysz niedoli. Pokonał go, podobnie jak innych rywali, którzy często byli znacznie od niego ciężsi i wyżsi.

Jednak prawdziwych emocji dostarczył ostatni, piętnasty pojedynek stoczony przez "Kajtka" w ramach zabawiania "rasy panów". Tym razem pojedynek z większym niż zazwyczaj napięciem obserwowali również więźniowie Oświęcimia - naprzeciwko polskiego boksera stanął na ochotnika SS-man Walter. Stawką nie było tym razem jedynie zwycięstwo, czy dodatkowa racja. Niemiec zapowiedział, że jeśli Czortek przegra, zostanie przez niego z miejsca zabity. Atmosfera była rozgrzana do czerwoności, jednak nie na długo - Polak pierwszym ciosem obalił nazistowskiego bandytę, co wzbudziło owację rozradowanego tłumu więźniów, który ponoć poniósł "Kajtka" na ramionach do baraku. Negatywnych konsekwencji nie wyciągnięto...

Organizowanie amatorskich walk bokserskich, do udziału w których zmuszano więźniów - często byłych sportowców - nie należało w niemieckich obozach koncentracyjnych do rzadkości. Podobny los spotkał innego polskiego boksera Tadeusza Pietrzykowskiego (o jego losach pisali nasi koledzy z redakcji babol.pl)
czy greckiego Żyda Salamo Aroucha. Jednak Czortek to jedyny znany bokser, z którym zmierzył się nie zwykły więzień, czy nawet kapo, ale SS-man - członek nazistowskiej obozowej elity zbrodniarzy. Tracąc przy okazji zęby...

W roku 1944 lub w styczniu 1945 r. Czortka przetransportowano do obozu Mauthausen- Gusen, gdzie wielokrotnie zmuszany był do pojedynkowania się ze swoim przyjacielem Zygmuntem Małeckim. W tym obozie zastał go koniec wojny.

Po wojnie "Kajtek" niemal od razu zapragnął kontynuować swoją karierę sportową. Pierwszy wspaniały sukces - mistrzostwo Polski w roku 1949 r. poprzedziła jednak porażka z mało znanym bokserem z Częstochowy, której gorycz sprawiła, że Czortek przeprowadził się z Warszawy do Radomia. Właśnie w barwach "Radomiaka" sięgnął po późniejszy, już ostatni tytuł mistrzowski. Następnie, w wieku 34-lat zakończył karierę i zajął się działalnością szkoleniową. Okresowo, chcąc zarobić na życie, jeździł również taksówką, ponieważ sportowe sukcesy przeszłości nie przyniosły mu pieniędzy. W 1988 został uhonorowany przez miesięcznik boks Nagrodą im. Aleksandra Rekszy. Zmarł w 2004 roku.

KP/PFi