Czym zastąpić cukier?

Działa na nasz mózg jak heroina, a jego spożywanie grozi poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i wyglądu. Mimo to statystyczny polski mężczyzna pochłania rocznie blisko 40 kilogramów cukru. Może nadszedł czas, żeby zrezygnować z tego dodatku albo przynajmniej poszukać jego bardziej wartościowych zamienników?

"Cukier krzepi" - gdy Melchior Wańkowicz wymyślał w 1931 r. kultowy slogan promujący słodki produkt, jego spożycie w Polsce wynosiło około 10 kg na osobę. Dziś jest cztery razy większe - cukrem nie tylko poprawiamy smak herbaty czy kawy, ale także przyjmujemy go, spożywając wiele produktów, nie tylko czekoladę czy cukierki, ale nawet... hamburgery. Lekarze są przerażeni i przypominają, że najczęściej stosowany cukier buraczany nie jest potrzebny organizmowi, ponieważ oprócz energii, której źródłem są przecież również inne węglowodany, nie dostarcza żadnych innych składników odżywczych.

Nadmiar jego głównego składnika - sacharozy, to jedna z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych, z którymi zmaga się wielu mężczyzn: otyłości czy cukrzycy. Badania wykazały, że faceci spożywający codziennie 0,3 l napojów słodzonych cukrem są o 20 proc. bardziej narażeni na schorzenia układu krążenia. Rośnie także ich podatność na próchnicę. Częściej dokucza im osłabienie i problemy z koncentracją, ponieważ sacharoza działa na mózg podobnie jak kokaina czy heroina.

Trochę zdrowszy jest cukier trzcinowy, ponieważ zawiera więcej cennych składników mineralnych: żelaza, magnezu, potasu i wapnia. Niestety ma też wyższy indeks glikemiczny, wyzwalając szybsze uczucie głodu, a co za tym idzie - potrzebę objadania się.

Czas na słodzik?

Nie ulega wątpliwości, że warto poszukać zdrowszych zamienników cukru. Jako pierwsze nasuwają się słodziki. Tego typu produkty cieszą się coraz większą popularnością, a na rynek co chwila trafiają nowe substancje. Stosują je zarówno cukrzycy, jak i osoby dbające o linię oraz piękny uśmiech, ponieważ syntetyczne produkty - w przeciwieństwie do cukru - nie powodują próchnicy. Słodziki niewątpliwie pomagają też w obniżeniu kaloryczności posiłków, co w dłuższej perspektywie pomaga uchronić przed ryzykiem otyłości, nadciśnienia, wysokiego poziomu cholesterolu, chorób serca, wylewu oraz niektórych nowotworów.

Jednak wiele substancji słodzących budzi ogromne kontrowersje. Przede wszystkim aspartam. Oznaczany na etykietach jako E952 znajduje się w gumach do żucia, słodyczach, napojach, deserach, lekach i suplementach. Ostatnio nawet w herbatach i piwach, zwłaszcza smakowych i bezalkoholowych. Według niektórych badaczy aspartam niszczy nasz układ odpornościowy. Dowodzą oni, że słodzik może powodować bóle i zwroty głowy, migreny, napady epilepsji, nudności, drętwienia, skurcze mięśni, wysypki, depresje, zmęczenie, drażliwość, częstoskurcz serca czy bezsenność. Nie brakuje lekarzy, którzy przekonują, że spożywanie aspartamu może wywołać lub zaostrzyć przebieg nowotworu mózgu, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona czy Alzheimera.

Czym zastąpić cukier?

Naukowcy zaobserwowali też pewną prawidłowość - osoby, które używają słodzików, by ograniczyć kaloryczność napojów, mają wrażenie, że dzięki temu mogą pozwolić sobie na dodatkową przekąskę lub większą porcję smakołyku. Poza tym sztuczne substancje słodzące "oszukują" ośrodek w mózgu sterujący uczuciem głodu, co powoduje skoki poziomu insuliny i pobudzenie apetytu.

Cukier z brzozy

Jeśli nie jesteśmy przekonani do słodzików, a chcemy ograniczyć spożycie cukru, warto sięgnąć po ksylitol, nazywany również cukrem brzozowym, ponieważ najczęściej pozyskiwany jest właśnie z wyciągu z tego drzewa. Został odkryty w Finlandii, pod koniec XIX wieku. Produkt jest bardzo powoli przyswajany przez organizm ludzki, dlatego ma indeks glikemiczny ponad 10 razy mniejszy od sacharozy i może być bezpiecznie stosowany przez cukrzyków. Jest też od niej prawie dwa razy mniej kaloryczny i bezpieczny dla zębów. Ma jedną wadę - często wywołuje efekt przeczyszczający. Erytrytol, podobnie jak ksylitol, należy do grupy alkoholi cukrowych i naturalnie występuje w kukurydzy, winogronach, gruszkach czy melonach. Nie powoduje jednak efektu przeczyszczającego, nie jest też praktycznie przyswajany przez organizm, dlatego zawiera tylko 20 kalorii w 100 g i charakteryzuje się prawie zerowym indeksem glikemicznym. Jednak erytrytol nie wywoła entuzjazmu u wielu mężczyzn, ponieważ ma znacznie mniej słodki smak niż tradycyjny
cukier. Bardziej zbliżona do niego jest fruktoza, wolniej przyswajana przez organizm niż sacharoza i nie wywołująca takiego uczucia sytości jak glukoza. Produkt jest jednak cukrem prostym, który nie powinien stanowić więcej niż 10 proc. spożywanej dziennej dawki energii.

Indiańska słodycz

Faceci poszukujący słodyczy powinni zainteresować się miodem. Wprawdzie ten pszczeli produkt składa się w dużej mierze z fruktozy i glukozy, czyli cukrów prostych, ale ich niezbyt korzystne cechy rekompensują inne cenne składniki organiczne, które sprawiają, że miód ma wspaniałe właściwości antybakteryjne, detoksykacyjne, regulujące ciśnienie i zwiększające odporność organizmu. Jedyną jego wadą jest dość wysoka kaloryczność - by spalić łyżeczkę aromatycznego przysmaku potrzebujemy pięciu minut jazdy na rowerze albo ośmiu minut spaceru. Alternatywą dla cukru może być również wyciąg ze stewii - rośliny pochodzącej z Paragwaju i już przed wiekami spożywanej przez rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej. W jej liściach znajdują się glikozydy, czyli substancje 300 razy słodsze od sacharozy. Wykorzystuje się je do produkcji naturalnego słodzika w postaci tabletek, kryształków i płynu. Jest bezpieczny dla diabetyków, nie powoduje otyłości, a dzięki praktycznie zerowemu indeksowi glikemicznemu nie wywołuje
gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi i napadów głodu.

Rafał Natorski /PFi, facet.wp.pl

Czym zastąpić cukier?