Najwięksi polscy dowódcy

Przedstawiamy subiektywną listę tych najbardziej charyzmatycznych, którzy najmocniej zapisali się w świadomości narodu

Z grona żołnierzy na szczególne uznanie zasługują ci, którzy oddali życie za ojczyznę, oraz dowódcy, którzy prowadzili naszych żołnierzy do boju.

Przedstawiamy subiektywną listę tych najbardziej charyzmatycznych, którzy najmocniej zapisali się w świadomości narodu. Dowódców, z których możemy być dumni.

Umiejętności taktyczne i zdolności strategiczne, w tym zestawieniu schodzą na drugi plan.

Mimo młodego wówczas wieku jeden z przywódców barskich konfederatów oraz późniejszy bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Wsławił się obroną Okopów Świętej Trójcy w 1769 roku oraz walkami z armią rosyjską na Litwie i Podlasiu.

Przeprowadzał wiele śmiałych rajdów kawaleryjskich. Za nieudane porwanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, został zaocznie skazany na śmierć. Wyemigrował do Turcji, a dalej do Francji i Stanów Zjednoczonych. Wziął udział w amerykańskiej wojnie o niepodległość, tworząc pierwszy amerykański legion kawalerii, na czele którego odniósł wiele znaczących zwycięstw.

Zginął w wyniku odniesionych ran podczas oblężenia Savannah.

Do dziś uważany jest przez Amerykanów za ich bohatera narodowego. Ku jego czci organizowane są okolicznościowe parady, jego imieniem nazywane są skwery, parki, a nawet całe miasta. Od 2009 roku, honorowy obywatel USA.

* Największy sukces militarny:* zwycięstwo nad Anglikami w Bitwie pod Charleston.

Swoją karierę wojskową rozpoczął u boku "ojca hetmanów" kanclerza Jana Zamoyskiego.

Później wraz z Janem Karolem Chodkiewiczem dowodził stłumieniem ukraińskiego buntu Semena Nalewajki i brał udział w walkach ze Szwecją na terenie Inflant.

To on w roku 1609 stanął na czele polskiego korpusu ekspedycyjnego wysłanego w celu zdobycia korony moskiewskiej. 4 lipca 1610 roku odniósł niezwykły sukces. Dysponując zaledwie 7 tysiącami ludzi, rozgromił 35 tysięczną armię rosyjską, posiłkowaną przez blisko 5000 Szwedów, w bitwie pod Kłuszynem.

Dwa lata później, na czele wojsk polskich zajął Moskwę i wziął do niewoli cara Wasyla Szujskiego.

Umarł z bronią w ręku podczas przegranej przez Polaków bitwy pod Cecorą w 1620 roku.

Największy sukces: zwycięstwo w bitwie pod Kłuszynem.

Bardziej polityk niż żołnierz, i przede wszystkim jako polityk został zapamiętany przez naród. Dwukrotny premier polskiego rządu. Władysław Sikorski rozpoczął swoją karierę wojskową, wstępując do armii austro-węgierskiej w 1906 roku. Trafił do szkoły oficerskiej i jako podporucznik został przeniesiony do rezerwy. Od 1918 roku był szefem sztabu w dowództwie wojsk polskich "Wschód" w Galicji, a w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódcą 5 Armii.

W 1940 roku Sikorski rozpoczął tworzenie armii polskiej we Francji. W tym samym roku Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich wzięła udział w słynnej bitwie o Narwik. Generał Władysław Sikorski zginął w tajemniczej katastrofie lotniczej samolotu Liberator II AL523, który spadł do morza krótko po starcie z Gibraltaru 4 lipca 1943 roku.

Tak naprawdę jego umiejętności wojskowych nie mieliśmy okazji szczególnie poznać, jako polityk bywał dla wielu niewygodny, a zdaniem niektórych nieprzychylnych historyków, jego decyzje często pozostawiały wiele do życzenia. Jednak nikt nie może odmówić mu poświęcenia i patriotyzmu. Zginał na służbie, podczas wykonywania swoich obowiązków względem Ojczyzny, a to największa rekomendacja.

* Największy sukces militarny:* skuteczne dowództwo nad 5 Armią Wojska Polskiego w bitwie warszawskiej.

Henryk Dobrzański rozpoczynał karierę wojskową jako zastępca dowódcy Rezerwowego Pułku Ułanów, zakończył jako postrach niemieckich okupantów. Po klęsce kampanii wrześniowej major Dobrzański przyjął pseudonim Hubal, a oddział który założył, stał się pierwszym oddziałem partyzanckim II Wojny Światowej.

Hubalczycy odnieśli pierwsze zwycięstwo nad Niemcami w potyczce pod Wolą Chodkowską. Nieuchwytność jego oddziału, brawura i skuteczność sprawiły, że Niemcy nadali mu przydomek "Szalony Major".

Liczebność grupy którą dowodził nie przekroczyła nigdy 300 osób, podczas gdy Wehrmacht, wspierany przez specjalny oddział SS, zmuszony był zaangażować do walki około 8 tysięcy żołnierzy. W kwietniu 1940 roku oddział został zaskoczony (być może w wyniku zdrady), przez oddziały niemieckie. Major poległ z bronią w ręku.

Największy sukces militarny: wielokrotne wyrywanie się z okrążenia, napsucie krwi okupantom.

Marszałek wielki koronny, hetman wielki koronny, a od 1674 roku Król Polski. Zasłynął jako obrońca wiary chrześcijańskiej i wschodnich granic Europy przed naporem Islamu. W 1672 roku przeprowadził jedną z najbardziej efektownych kampanii wojskowych w historii polskiego oręża.

Dysponując 3 tysiącami jazdy rozbił kilkadziesiąt tysięcy wojsk tatarskich, uwalniając 44 tysiące wziętych w jasyr więźniów. Rok później, Sobieski wsławił się jako dowódca w drugiej bitwie pod Chocimiem. Z 30 tysięcy żołnierzy wroga ocalało zaledwie 4 tysiące.

Triumf ten przyniósł mu koronę polską i nowe wyzwania. W 1683 roku, wraz z wojskiem koronnym, ruszył na odsiecz obleganemu przez Turków Wiedniowi. Po błyskawicznym przemarszu, armia Polska wzmocniła siły obrońców a Sobieski przygotował plan bitwy, która na zawsze pozostanie w pamięci całej Europy.

12 września 1683 roku, doszło do wielkiego starcia, w którym decydujące znaczenie miało przełamanie pozycji tureckich przez husarię dowodzoną przez Jana III Sobieskiego. Skutkiem tej bitwy było ostateczne złamanie potęgi Imperium Otomańskiego i powstrzymanie Islamu, na długie lata, przed wtargnięciem do Europy.

Największy sukces militarny: Druga odsiecz Wiedeńska.

Zasłynął jako specjalista w wykorzystaniu polskiej husarii w walce z przeważającymi siłami wroga. Karierę wojskową rozpoczął od stłumienia ukraińskiego powstania Semena Nalewajki. Wziął udział w zwycięskiej kampanii Jana Zamoyskiego na Wołoszczyźnie a po otrzymaniu stanowiska hetmana polnego litewskiego rozpoczął walkę ze Szwecją w ramach wojny o Inflanty.

Pierwszym spektakularnym sukcesem było rozbicie niemal dwukrotnie liczniejszych wojsk przeciwnika w bitwie pod Kokenhausen. Na tym jednak nie koniec sukcesów wielkiego wodza. W bitwie pod Białym Kamieniem pokonał siedmiotysięczną armię szwedzką dysponując jedynie dwoma tysiącami żołnierzy.

Największym i najbardziej znanym sukcesem, o którym wieść odbiła się echem w całej Europie, było zmasakrowanie czternastotysięcznego korpusu szwedzkiego przez czterotysięczny oddział polski. Efektem sprawnego wprowadzenia do boju husarii i przełamania oporu nieprzyjaciela było położenie trupem 9 tysięcy Szwedów, zdobycie 12 dział i 50 sztandarów. Karol Chodkiewicz zmarł w czasie zakończonej sukcesem, obrony twierdzy Chocim przed nawałą turecką.

Największy sukces militarny: rozgromienie armii szwedzkiej pod Kircholmem.

Ukończył rosyjską Kawaleryjską Szkołę Oficerów Rezerwy i francuską Wyższą Szkołę Wojenną. Był wielkim miłośnikiem koni i już w czasie I Wojny Światowej dowodził szwadronem dragonów.

Szef sztabu i jeden z najbardziej bojowych obrońców sił rządowych podczas przewrotu majowego. Podczas działań zbrojnych w maju 1926 roku został rany.

W czasie kampanii wrześniowej, był dowódcą Grupy Operacyjnej Kawalerii, która zasłużyła się w walkach pod Mińskiem Mazowieckim, oraz jako jedna z niewielu wyrwała się z niemieckiego okrążenia w największej bitwie pancernej września 1939 pod Tomaszowem Lubelskim.

Po agresji sowieckiej postanowił, podobnie jak to miało miejsce w przypadku generała Maczka, przerzucić podległe sobie oddziały na Węgry. Podjął decyzję o podziale swoich podkomendnych na mniejsze oddziały, by łatwiej było im wydostać się z zaciskającego się pierścienia sowieckich i niemieckich wojsk.

Został ranny podczas jednego ze starć z oddziałami sowieckimi i dostał się do niewoli. W myśl mało wiarygodnego źródła jakim są wspomnienia syna Ławrientija Berii, generał miał zostać na specjalny rozkaz ówczesnego szefa NKWD wysadzony z pociągu zmierzającego do Katynia i osadzony w domu Berii w Moskwie.

Jednak według najbardziej prawdopodobnej wersji, generał już po okresie rekonwalescencji w szpitalu we Lwowie, miał zostać osadzony na Łubiance.

Po agresji niemieckiej na Związek Radziecki, to właśnie jemu Stalin powierzył sformowanie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Jednak, na skutek rozbieżności co do zasadności użycia niekompletnej jeszcze armii podczas obrony Stalingradu i braku wyjaśnień ze strony sowieckiej co się stało z polskimi oficerami zatrzymanymi w obozach (Niemcy jeszcze nie ujawnili zbrodni katyńskiej), sformowana przez Andersa armia została ewakuowana z państwa radzieckiego.

W maju 1944 roku dowodził wojskami polskimi walczącymi w Bitwie pod Monte Cassino. 12 maja rozpoczęła się operacja "Diadem", po której na murach słynnego klasztoru zawisła polska flaga i zabrzmiał hejnał mariacki, obwieszczając przełamanie linii Gustawa i otwarcie aliantom drogi na Rzym.

W świadomości Polaków generał Anders zapisał się jako ten, który miał wyzwolić Polskę spod ucisku sowieckiego, wkraczając do kraju na mitycznym wręcz białym koniu.

W tradycyjnej symbolice, biały koń oznacza Wolność i Zwycięstwo.

Największy sukces militarny: Dowództwo 2 Korpusu Polskiego w czasie heroicznej walki pod Monte Cassino.

Urodził się we Lwowie w rodzinie Polaków o chorwackich korzeniach. Talentem przywódczym Maczek wykazał się już podczas wojny polsko-ukraińskiej w 1919 roku. Był twórcą "lotnej kompanii szturmowej"- oddziału złożonego ze strzelców, ciężkich karabinierów i moździerzy.

Dysponując dużą siłą ognia i możliwością szybkiego przemieszczania się, jednostka Maczka odniosła wiele sukcesów w walkach zaczepnych. W latach 30-tych został dowódcą pierwszej w historii naszej armii w pełni zmotoryzowanej jednostki bojowej - 10 Brygady Kawalerii.

W wojnie obronnej 1939 roku jego oddział zadał Niemcom ciężkie straty w bitwach po Łańcutem i Rzeszowem. W nagrodę za swoje zasługi Stanisław Maczek został awansowany do stopnia generała brygady.

W krytycznych chwilach września 1939 roku, po wkroczeniu do Polski wojsk sowieckich i kapitulacji Warszawy, wraz z podległymi sobie oddziałami na rozkaz Naczelnego Wodza, został zmuszony do ewakuacji z terytorium Polski.

W przeciwieństwie do władz państwowych, które opuściły kraj przez granicę z neutralną Rumunią, wybrał drogę przez sprzyjające nazistom Węgry. To był trafny wybór. Węgrzy, mimo nacisków, zachowali się w stosunku do polskich żołnierzy należycie i pozwolili przejść oddziałom gen. Maczka, bez jakichkolwiek interwencji, co pozwoliło mu dostać się do Francji.

We Francji, generał stanął na czele 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Po klęsce wojsk francuskich, wraz z pięciuset żołnierzami, przez Maroko i Portugalię, przebił się do Szkocji. Po lądowaniu w Normandii, Maczek jako dowódca 1 Dywizji Pancernej, prowadzi wojsko w kierunku Belgii i Holandii, wyzwalając m.in. Ypres i Gandawę oraz biorąc udział w bitwie pod Falaise. W maju 1945 roku, przyjmuje kapitulację bazy Kriegesmarine w Wilhelmshaven.

Za męstwo wykazane w boju generał otrzymał order Virtuti Militari i francuską Legię Honorową. Zdemobilizowany po wojnie, ze względu na zbyt krótki okres służby w brytyjskiej armii nie przysługiwała mu emerytura wojskowa. Zmuszony został do czynnej pracy zawodowej - pracował między innymi jako barman w jednym z hotelów w Edynburgu. Umarł w wieku 102 lat.

Największy sukces militarny: zwycięska bitwa pod Falaise/Chamois oraz bitwa o Bredę i szczególnie skuteczny śmiały manewr oskrzydlający, który doprowadził do wyzwolenia miasta bez strat w ludności cywilnej i zniszczeń budynków.

Marszałek polny armii Austro-Węgier i generał broni Wojska Polskiego to prawdopodobnie, najbardziej zapomniany współtwórca niepodległego II Rzeczpospolitej. Rozwadowski wrócił do Polski z Francji gdzie pełnił funkcję Szefa Polskiej Misji Wojskowej, tuż przed bitwą warszawską i "z marszu" został mianowany szefem Sztabu Wojska Polskiego. Natychmiast przystąpił do reorganizacji armii, zapanował nad chaosem i przygotował plany kontruderzenia.

Do historii przeszedł podpisany przez niego rozkaz nr 8358/III i rozkaz operacyjny nr 10 000. Pierwszy z nich, będący pierwotnym planem bitwy warszawskiej, zakładał przegrupowanie wojsk i przyjęcie wielkiej bitwy pod Warszawą, podczas gdy grupa manewrowa, skoncentrowana w rejonie rzeki Wieprz, miała energicznym uderzeniem przełamać szyki wojsk sowieckich.

Rozkaz operacyjny nr 10 000, będący ostatecznym planem bitwy, powielał ideę klasycznego manewru, wykorzystanego przez Hannibala w bitwie pod Kannami. Podwójne uderzenie z północy i południa, oskrzydlające armię bolszewicką doprowadziło do sukcesu i umożliwiło Polakom przejście do kontrofensywy.

W czasie przewrotu majowego Rozwadowski pozostał wierny stronie rządowej. Konflikt z Józefem Piłsudskim, sprawił iż jeden z najwybitniejszych strategów w dziejach Rzeczypospolitej dla wielu z nas pozostaje postacią anonimową.

Do dziś nie do końca jasne są okoliczności śmierci generała. Niektórzy badacze problemu sugerują, że niewygodny żołnierz został otruty.

Największy sukces militarny: autor planów bitwy warszawskiej 15.08.1920

Najsłynniejszy "Dziadek" w historii Polski. Wielbiący go naród powszechnie nazywał go "Marszałkiem", a żołnierze, którzy mieli zaszczyt służyć pod jego rozkazami - "Komendantem".

Józef Piłsudski był żywą legendą, uosobieniem walki i nieustępliwości, oraz polskiego dążenia do niepodległości. Był Naczelnikiem Państwa Polskiego, Wodzem Naczelnym Wojska Polskiego, Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych, ale też premierem i ministrem. Niezależnie od tego, jak dużo o nim napiszemy, nie uda nam się wyczerpać tematu.

Sukcesy wojskowe Józefa Piłsudskiego, w oczach współczesnych mu Polaków, porównywane były do dokonań Bolesława Chrobrego. Ofensywne akcje polskiej armii doprowadziły do zdobycia Wileńszczyzny i zajęcia Kijowa w czasie wypraw w 1919 roku, oraz opanowania Galicji Wschodniej i rozszerzenia granic II RP aż po rzekę Zbrucz.

Jednak najważniejszym a zarazem najbardziej spektakularnym sukcesem militarnym było zatrzymanie ofensywy Armii Czerwonej, w kluczowej dla losów świata bitwie warszawskiej. Opracowana przez Piłsudskiego i jego sztab koncepcja zwrotu zaczepnego, zakładająca koncentrację armii i wyprowadzenie kontrofensywy znad rzeki Wieprz, rozbiła natarcie armii późniejszego marszałka Tuchaczewskiego.

* Największy sukces militarny*: zwycięstwo w bitwie warszawskiej