Stres zniszczy twoje życie

Jedną z dróg prowadzących do opanowania stresu jest jego poznanie i przemyślenie. Inaczej mówiąc – im większą wiedzę człowiek posiada, im więcej przeżył i doświadczył, tym lepiej powinien poradzić sobie ze stresem. Stres wywołuje zmiany wewnętrzne, widoczne lub nie, które pojawiają się wówczas, gdy organizm odczuwa jakieś zagrożenie dla swojego istnienia lub nawet dla dobrego samopoczucia.

W zależności od siły psychicznej osoby, świadomość zostaje ogarnięta zagrożeniem w całości lub tylko wybiórczo. Ma to istotne znaczenie dla ludzi uprawiających między innymi ćwiczenia siłowe, ponieważ w grę wchodzi koncentracja, która może funkcjonować prawidłowo lub może ulec zaburzeniom.

Ten sam stresor, czyli czynnik wywołujący stres, może różnie zadziałać na różne osoby. U jednej wywoła panikę, u drugiej złość, u trzeciej tylko refleksję. Ważny jest w takim przypadku również stan psychiczny osoby poddanej stresowi.

Jeżeli ma za sobą optymistyczne przeżycia, to jest bardziej odporna, jeżeli natomiast niedawno przeżyła chorobę, stratę materialną albo niepowodzenie miłosne, odporność znacznie się zmniejsza, narażając cały organizm na atak różnych czynników chorobotwórczych.

Piętnastoletnie badania chorych na Uniwersytecie Rochester w USA wykazały, że np. nowotwory pojawiają się najczęściej w sytuacjach dołka emocjonalnego, z którego wychodzą na wierzch uczucia lęku, gniewu, smutku, agresji oraz dużego poczucia niedowartościowania.

Osoby gniewne, spięte, szybkie, agresywne, kontrolujące nieustannie sytuację wokół siebie są bardziej podatne na choroby serca, podczas gdy ludzie cierpliwi, bierni, zgodni, pozujący na silnych i szczęśliwych – zapadają raczej na raka. Tonący brzytwy się chwyta Jednym ze znanych i stosowanych sposobów ochrony przed stresem jest „uczuciowy szlaban”. Osoba chce czuć się bezpieczna, wybiera więc samotność, wycofując się z kontaktów z innymi ludźmi.

Czy na pewno jest to dobre wyjście? Nie – blokujemy tylko subiektywne uczucie stresu, podczas gdy nie da się zablokować jego mechanizmów fizjologicznych (wywołujących napięcie od środka). Budowanie sobie muru odgradzającego od innych ludzi wywoła tylko emocjonalne zagrożenie wynikające z poczucia osamotnienia. Zdolności adaptacyjne Sprawą najważniejszą dla odniesienia zwycięstwa nad stresem jest osobista zdolność do przystosowania się.

Przystosowanie oznacza, że umiemy reagować na zewnętrzne „podrażnienia” stresowe w sposób elastyczny, swobodny i kreatywny (twórczy), bez nadmiernego niepokoju i emocji. U ludzi, którzy nie mają takich zdolności, szybko rozwija się frustracja i bezsilność, a nasilenie takich uczuć może rosnąć nawet bardzo wysoko, co szczególnie dotyczy osób niecierpliwych, na siłę starających się rozwiązać problem bez koniecznego odczekania i spokojnego rozważenia.

W takiej sytuacji właśnie liczy się bardzo to wszystko, czego doświadczyliśmy, żyjąc między innymi ludźmi. Jeżeli opanowaliśmy wiarę w swój sukces już we wczesnym okresie dzieciństwa, to mamy jako dorośli większe szanse przepłynąć gładko przez stres, bo po prostu wierzymy, że się uda. Potrafimy wtedy szybko zanalizować zagrożenie i ustalić racjonalny do niego stosunek.
Najlepiej będzie, jeżeli dysponujemy kompletem rzeczowych pytań:
1.Czy traktujemy stres tak, jak na to „zasługuje”?
2.Czy wyolbrzymiamy go albo minimalizujemy?
3.Czy jako osoby zagrożone odczuwamy nagle swoją samotność i bezbronność?
4.Czy uważamy, że zasługujemy na pomoc?
5.Czy bardzo musimy się starać, aby otrzymać taką pomoc?
6.Czy wydaje się nam, że w bliskim otoczeniu mamy szanse odżyć na nowo, bo byliśmy tam dobrze odbierani?

Wszystkie te pytania są ważne. Im więcej pozytywnych odpowiedzi znajdujemy dla siebie, tym łatwiej przebrniemy przez stres. Myślenie „negatywne” Często pacjenci nie mogą uwierzyć, że zachorowali na poważną chorobę, a przecież byli zawsze pogodni, nie dopuszczali do siebie pesymistycznych myśli.

Okazuje się, że nie tędy droga. Psychologowie coraz częściej wyrażają dziś opinię, że w sytuacji zagrożenia trzeba zdobyć się na „myślenie negatywne”: 1.Co doprowadziło do stresu?
2.Co nie działa w nas tak jak powinno?
3.Co zlekceważyliśmy?
4.Co zaniedbaliśmy?

Niepostawienie sobie tych pytań jest już samo w sobie źródłem stresu, ponieważ dodatkowo stresuje fakt, że nie wiemy do końca, kim w ogóle jesteśmy.

Ten stres zaczyna jednak słabnąć, gdy narasta nasza autonomiczna kontrola nad sobą. Kontrola wynikająca z odpowiedzi na stawiane sobie pytania. Gra skończona – bądź naturalny!

Stresorami nie są zamiary i działania innych osób, ale to, jak my je postrzegamy. Większość naszych napięć i frustracji wynika z potrzeby odgrywania roli kogoś, kim nie jesteśmy! No cóż? Jest to choroba powszechna. Zakładamy na twarz maskę i ciągle kogoś gramy, wczuwając się mniej lub bardziej w rolę, których nigdy do końca nie opanujemy.

Co robić?
Na początek przestać udawać, że jesteśmy tacy silni jak chcielibyśmy, aby inni w to uwierzyli. Nie ma się co oszukiwać – jesteśmy słabi. Nawet bardzo silny strongman potrzebuje pomocy w pewnych dziedzinach życia, a w innych może czuć się zupełnie zagubiony i bezradny.

Nigdy nie uda się nam osiągnąć tego wszystkiego, co sobie kiedyś wymarzyliśmy! Jeżeli więc ciągle próbujemy dorównać własnym wyobrażeniom o swojej sile psychicznej, to stres nigdy nas nie opuści, a harmonia wewnętrzna zostanie zaburzona, ze szkodą dla funkcjonowania różnych organów.

Jak wyrwać się stresowi? Leczenie stresu wymaga akceptacji tego, jak się sprawy mają. Dość pozowania na supermana przy każdej okazji, bo taka poza znowu wciąga nas w sferę stresu!

Pozwólmy pokazać się samemu sobie od strony swojej słabości, zwracając częściej uwagę na odczuwane stany wewnętrzne. Podłożem wielu chorób jest nieprawidłowe uwalnianie nagromadzonych emocji.

Wymownym przykładem jest „stan wściekłości”, kiedy to następuje pobudzanie nerwów współczulnych, a w konsekwencji dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych, wzrostu ciśnienia krwi i ograniczonego transportu tlenu do serca. Hormony wydzielane podczas reakcji stresowej powodują wzrost stężenia lipidów, pobudzają mechanizmy krzepnięcia i... ryzyko zamknięcia tętnic staje się coraz bliższe.

Wściekłość jest oznaką strachu, a nie gniewu! Natomiast samego gniewu nie należy tłumić, trzeba go jednak kontrolować. Niezbędnym elementem procesu zdrowienia jest poszukiwanie więzi z innymi ludźmi, bo to owocuje procesem nabierania mocy psychicznej.

Co jeszcze jest ważne? Asertywność! Asertywność rozumiana jako czynnik terapeutyczny pozwala nam zamanifestować nasze stanowisko wobec świata. Otóż istniejemy, mamy pozytywną ocenę nas samych, niezależnie od przeszłości, osobowości, zdolności oraz tego, jak postrzega nas cały świat!

Nie wymaga to ani działania, ani reagowania. Jest to proces bycia sobą. opr. Michał Warecki Piśmiennictwo: • Gabor Mate, Ciało a stres. Jak uniknąć fizycznych kosztów ukrytego stresu, Warszawa 2004 • Leonid Kitajew-Smyk, Psychologia stresu, Wrocław 1989 • Hans Selye, Stres życia, Warszawa 1966