Dlaczego wciąż jestem zmęczony?

Już po przebudzeniu czujesz, że na nic nie masz ochoty? W pracy jesteś znużony i marzysz tylko o położeniu się do łóżka? Wieczorem usypiasz przed telewizorem? Z permanentnym zmęczeniem zmaga się wielu współczesnych mężczyzn, a problem może mieć różne przyczyny.

Sen to podstawa

Powody zmęczenia często tkwią w... nocnych ciemnościach. Nasz organizm potrzebuje bowiem nieprzerwanego snu, który powinien trwać przynajmniej 5-6 godzin. Jeśli nie zapewnimy mu takiego "resetu", musimy liczyć się z konsekwencjami.

Poza oczywistą sennością i znużeniem, doświadczamy problemów z analitycznym i racjonalnym myśleniem, pojawia się wahanie nastrojów. Z najnowszych badań wynika, że niedobory snu prowadzą do obniżenia u młodych, zdrowych mężczyzn poziomu testosteronu - niski wskaźnik tego hormonu pogarsza samopoczucie i zmniejsza energię życiową.

Przewlekłe problemy ze snem mogą być spowodowane życiem w stresie, nadmiernymi ilościami kofeiny czy nikotyny albo późnym spożywaniem posiłków. Niekiedy przyczyniają się do nich nasi czworonożni pupile - pies śpiący z nami w łóżku może wybudzić swojego pana nawet kilka razy w ciągu nocy.

Bezsenność powoduje również ból - spowodowany chociażby reumatoidalnym zapaleniem stawów, zaburzenia oddychania (najczęściej wywołane chorobą niedokrwienną serca, astmą czy rozedmą) i zespół niespokojnych nóg - mrowienie lub lekki ból nogi, które pojawiają się, gdy pozostajemy w bezruchu, co skłania do częstej zmiany pozycji.

W nocy męczą się też mężczyźni cierpiący na bezdech. Ustanie oddechu wyzwala odruchową próbę zaczerpnięcia powietrza, która prowadzi do wybudzenia ze snu nawet kilkanaście razy w ciągu nocy. W efekcie, następnego dnia czujemy się skrajnie wyczerpani.

Może jestem chory?

Na zmęczenie skarży się wielu z nas, tłumacząc je zwykle porą roku albo licznymi obowiązkami zawodowymi i domowymi. Jeśli jednak, nawet po przebudzeniu, czujemy się przemęczeni, powinien być to impuls do wizyty u lekarza.

Co nam może grozić? Na przykład zapalenie mięśnia sercowego, któremu zwykle towarzyszy także kiepskie samopoczucie, apatia i kołatanie serca. Permanentne przemęczenie bywa też symptomem tzw. nerwicy depresyjnej, która objawia się kłopotami ze snem, poczuciem przygnębienia i bezradności. Niezbędna jest wówczas pomoc specjalisty - zwykle psychiatry.

Na zmęczenie skarżą się również osoby chorujące na anemię. Inne towarzyszące jej objawy to: bladość skóry, duszność i kołatanie serca, zawroty głowy i zaburzenia widzenia, utrata apetytu i niestrawność, a w ciężkich przypadkach obrzęk kostek nóg.

Czasem powodem problemu jest tzw. zespół chronicznego zmęczenia. To bardzo skomplikowane schorzenie, które dla współczesnej medycyny wciąż pozostaje dużą zagadką. Prawidłową diagnozę można postawić dopiero po pół roku występowania objawów - oprócz porannego zmęczenia, są to: ciężkie zaburzenia pamięci i koncentracji, zapalenie gardła, bóle szyjnych i pachowych węzłów chłonnych, nie wywołane stanem zapalnym bóle mięśniowe oraz stawowe, a także osłabienie, spowodowane aktywnością fizyczną i przedłużające się przez co najmniej 24 godziny. Jak dotąd nie znaleziono żadnych skutecznych metod walki z tą chorobą.

Ale kwas...

Permanentne zmęczenie może być również objawem acydozy, czyli zakwaszenia organizmu, wywołanego w dużej mierze niewłaściwą dietą, bogatą w przysmaki o kwasotwórczym charakterze: wędliny i mięso (szczególnie wieprzowinę), kawę, pieczywo z mąki pszennej, cukier i rozmaite słodycze.

Kwaśne środowisko w naszej krwi to fantastyczne warunki do rozwoju różnego rodzaju drobnoustrojów chorobotwórczych. Dlatego długotrwałe zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej przejawia się rozmaitymi dolegliwościami. Nie mamy energii życiowej, męczą nas bóle i zawroty głowy oraz wahania nastrojów. Pojawiają się problemy z koncentracją, a także pamięcią. Jesteśmy podatni na ataki grypy czy przeziębienia. Zmagamy się z zaparciami i wzdęciami.

Winę za uczucie ciągłego zmęczenia ponosi czasami niskie ciśnienie. Znużeniu towarzyszą wówczas bóle i zawroty głowy (szczególnie po zbyt szybkim wstaniu z łóżka), czarne plamki przed oczami, zimne stopy i dłonie. Niedociśnienie nie jest chorobą, ale utrudnia życie. Może również towarzyszyć niektórym schorzeniom. Jeśli spowodowane jest np. chorobą serca, układu nerwowego, zaburzeniami hormonalnymi czy paleniem papierosów, trzeba usunąć przyczynę, a wszystko wróci do normy.

Gdy jednak niedociśnienie jest cechą wrodzoną, trzeba nauczyć się z nim funkcjonować. Pobudzajmy krążenie przez regularnie uprawiane ćwiczenia. Stosujmy natrysk o zmiennej temperaturze. Wypijajmy dostateczną ilość płynów.

Witaminy i pasożyty

Osłabienie i problemy z koncentracją to często sygnał, że naszemu organizmowi brakuje witamin odpowiedzialnych za nasze samopoczucie: C, B1 i B2. Ogromne znaczenie odgrywa również witamina E. Bez jej udziału nie wyprodukujemy hormonów szczęścia - serotoniny i noradrenaliny - pierwszy działa kojąco i uspokajająco, zapewnia też zdrowy sen, natomiast noradrenalina odpowiada za aktywność i dynamikę w ciągu dnia. Uczucie znużenia może być także objawem niedoboru witaminy PP, która dba m.in. o regulację poziomu cukru oraz cholesterolu.

Wspomniane już problemy ze snem bywają również spowodowane brakiem witamin, zwłaszcza niacyny, czyli witaminy B3, oraz witaminy B6, która uczestniczy w procesie powstawaniu serotoniny.

Niekończące się zmęczenie jest czasami "zasługą" intruzów - według niektórych statystyk dziewięciu na dziesięciu ludzi "hoduje" w sobie pasożyty. Zwykle w jelitach, ale pojawiają się także w płucach, mięśniach, stawach, wątrobie, przewodzie pokarmowym, krwi czy skórze. Do organizmu dostają się różnymi drogami, najczęściej po spożyciu produktów, na których znajdują się jaja (niedomyte warzywa i owoce, nieprzegotowana woda). Do zakażenia może również dojść drogą kropelkową (kurz i pył są nośnikiem jaj pasożytów) czy przez ukąszenie komara lub kleszcza. Ryzykowne mogą okazać się: brak higieny, korzystanie ze wspólnych sanitariatów, kontakt seksualny, uszkodzenie skóry, a nawet zabawa ze zwierzętami.

Skutki działania pasożytów bywają rozmaite. Oprócz chronicznego zmęczenia, mogą być to bóle głowy, stawów czy kręgosłupa, wszelkie choroby skóry (egzemy, znamiona, pokrzywka, guzy, duża ilość piegów, wczesne pojawienie się zmarszczek na twarzy, rozwarstwiające się i łamliwe paznokcie, wypadanie włosów), problemy z płodnością, częste przeziębienia, zaparcia, biegunka, gazy i wzdęcia, utrata apetytu, a także nadwaga.

Rafał Natorski /PFi, facet.wp.pl