Ił-102 - podniebny czołg

Pierwsze prace nad samolotem Ił-102 sięgają lat 70. ubiegłego wieku, choć gdyby się uprzeć, prapoczątków konstrukcji można doszukać się kilkadziesiąt lat wcześniej, kiedy w Związku Sowieckim powstawały takie maszyny, jak szturmowy Ił-2 z czasów II wojny światowej oraz zaprojektowany w latach 50. Ił-40.

Właśnie ten ostatni samolot posłużył jako bezpośredni wzorzec dla nowej oraz oczywiście lepszej (przynajmniej w zamysłach) konstrukcji.

Zobacz: Szczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziśSzczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziś

Mimo stosunkowo niedużych rozmiarów (około 18 metrów długości i 17 metrów rozpiętości skrzydeł) Ił-102 można zakwalifikować do wagi superciężkiej: pusta konstrukcja ważyła 13 ton, podczas gdy maksymalną masę startową obliczono aż na 22 tony - to o dwie tony więcej niż widełki masy dla czołgów klasy lekkiej (8-20 ton).

Nic dziwnego, że taki ciężar wymagał szeregu specjalnych rozwiązań technicznych: przede wszystkim zdecydowano się na zastosowanie dwóch silników turboodrzutowych RD-33I ze zwiększonym o 60 procent ciągiem.

Zobacz: Szczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziśSzczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziś

Ze względu na masę samolotu konstruktorzy zdecydowali się również na znaczne modyfikacje w systemie opancerzenia - w przeciwieństwie od poprzednich konstrukcji z biura Iljuszyna, które często dysponowały zintegrowanym opancerzeniem wszystkich kluczowych elementów, Ił-102 miał zabezpieczone jedynie kokpit, silniki i układ zasilania silników.

Opancerzenia były pozbawione baki z paliwem, co teoretycznie czyniło samolot bardziej podatnym na uszkodzenia i zwiększało ryzyko katastrofy podczas działań bojowych. Mimo to właśnie ze względu na osłony oraz stosunkowo dużą masę do konstrukcji przylgnęło określenie podniebnego "czołgu".

Zobacz: Szczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziśSzczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziś

Jak przystało na samolot szturmowy, Ił-102 był uzbrojony właściwie po zęby - łącznie mógł przenosić bomby o masie do 7200 kilogramów: kierowane rakiety powietrze-powietrze R- 60M i R-73, kierowane rakiety powietrze-ziemia Ch-23, Ch-25, Ch-29 i Ch-58, a także niekierowane pociski lotnicze wszystkich typów.

Dodatkowo samolot mógł być wyposażony w trzy działka (obsługiwane przez dodatkową osobę na pokładzie): jedną sztukę 9A-4071K (500 pocisków) oraz dwa ogonowe GSz-2-23 (po 60 pocisków). Umiejscowienie działek w tylnej części samolotu zmusiło konstruktorów do umieszczenia tam również osobnej kabiny dla strzelca.

Co ciekawe, w przypadku awarii nie miał on możliwości uruchomienia katapulty i był pod tym względem w pełni zależny od decyzji pilota (który mógł katapultować jednocześnie całą dwuosobową załogę).

Zobacz: Szczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziśSzczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziś

Pierwszy lot Ił-102 odbył 25 września 1982 roku. Łącznie spędził w powietrzu 249 godzin podczas 367 lotów, w trackie których nie odnotowano praktycznie żadnych poważniejszych usterek czy awarii.

Mimo to maszyna nie weszła do produkcji seryjnej, przegrywając miejsce w sowieckich siłach powietrznych na rzecz konkurencyjnego Su-25. Jedyny zbudowany egzemplarz iła 102 ma obecnie charakter muzealny.

Zobacz: Szczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziśSzczegółowy opis 50 najważniejszych czołgów i bojowych wozów opancerzonych od roku 1918 do dziś