Industrina, Lublen, Sierp. Jak imiona w ZSRR pomagały budować nowy ustrój
Czy nazwalibyście syna Kombajn, a córkę Dyktatura? Absurd? W ZSRR - „ojczyźnie międzynarodowego proletariatu” - tak nie uważano. Po zwycięstwie komunizmu pojawiło się wiele imion, sławiących nowy ustrój, związane z nim przemiany społeczno-gospodarcze i przywódców „pierwszego państwa robotników i chłopów”.
Niektóre z nowych imion na pozór nie były groteskowe: na przykład Mels. Skąd się jednak wzięło? To skrót powstały od pierwszych liter nazwisk lub pseudonimów komunistycznych ideologów i wodzów rewolucji: Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina.
Sierp i Młot w jednym stali domu
Dziewczynki nie mogły być gorsze. Powstało dla nich nowe imię – Trolebuzina – stworzone z pierwszych sylab nazwisk przywódców Rosji Sowieckiej – Trockiego, Lenina, Bucharina i Zinowiewa. Imię jednak zaczęło przysparzać jego właścicielkom kłopotów, gdy Stalin polecił zlikwidować wszystkich, poza swoim poprzednikiem, wyżej wymienionych polityków.
Ciężki los czekał także nowo ochrzczonych Troledów. Imię to było bowiem skrótem od nazwiska, imienia i otczestwa zastępcy Lenina – Lwa Dawidowicza Trockiego.
Bezpieczniej już było nadać synowi imię Sierp. Gdy w rodzinie pojawiły się bliźniaki, druga latorośl mogła być Młotem. Sierp i Młot jak na sowieckim herbie.
Elektrolenina, przyjaciółka Leundieżdy
W latach 20. i 30. XX wieku w sowieckich urzędach rejestrowano również Leniny, Leniniry (skrót z ros. „Lenin i rewolucja”), Lennory („Lenin nasze orużje” – Lenin nasza broń), a także Leundieżdy („Lenin umier, no dieło jego żywiot” – Lenin umarł, ale jego dzieło żyje) i Elektroleniny (na cześć dokonań pierwszego sowieckiego przywódcy w dziedzinie elektryfikacji).
Chłopcy mogli nosić natomiast imiona Arwil (Armia Włodzimierza Iljicza Lenina), Lengemir („Lenin genij mira” – Lenin geniusz świata), Lublen (Kochający Lenina) lub Warlen (Wielka armia Lenina).
Najbardziej poprawnym politycznie imieniem był jednak Lestak (od „Lenin, Stalin, komunizm”). Mógł on być również przyjacielem Stalbera („Stalin i Beria”), przynajmniej do czasu, gdy szef sowieckiej bezpieki nie został zlikwidowany w kilka miesięcy po śmierci wielkiego wodza.
Nie zrezygnowano jednak z nadawania imion powstałych od nazwisk przywódców Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W Kraju Rad pojawił się więc Niserch (od Nikity Siergiejewicza Chruszczowa), a także, najbardziej chyba kuriozalny, Kukucapoł (powstały od słów Chruszczowa: „Kukuruza carica poliej” – Kukurydza królowa pól).
Mój syn – Ateista
Poza imionami związanymi z wodzami ZSRR dobrze były widziane imiona ideologicznie zaangażowane. Warto tu wymienić Ateistę i jego żeńską odpowiedniczkę – Jaateję (od wyrażenia „Ja – ateistka”), a także Kida (Komunistyczny ideał), czy Dazdrapiermę („Da zdrastwujet pierwoje maja” – Niech się święci pierwszy maja) lub Pierwomaja.
Dla męskich potomków najbardziej fanatycznych zwolenników komunizmu w imienniku byli jeszcze Smiersz (Śmierć szpiegom) i Mauzer.
Rodzice o zainteresowaniach artystycznych mogli nazwać swoich synów Kinemm (Ku chwale kinematografii) lub Rewlit (Rewolucyjna literatura).
Sporo imion miało swoje konotacje w rozwijającym się, jak twierdziła propaganda, przemyśle. Tu przodowały imiona żeńskie, np. Industrina lub Żeldora („Żeleznaja doroga” – czyli kolej).
Gertruda bohaterką pracy
Komuniści nie poprzestali na wymyślaniu nowych imion. Rewolucyjną, postępową treść starano się także nadać wielu tradycyjnym imionom. Na przykład stare niemieckie imię Gertruda rozszyfrowywano jako „bohaterkę pracy” (gieroinia truda), a Renatę jako skrót od „rewolucji”, „nauki” i „trudu”.
Także poczciwej Łucji przypisano komunistyczne skłonności. W proletariackiej logice była po prostu końcówką słowa „rewolucja”.
Dzisiaj już chyba żadna z Gertrud, Renat czy Łucji nie zawraca sobie głowy „rewolucyjnym” epizodem swojego imienia. Co jednak ma zrobić Dołoniegrama („Dołoj niegramotnost’” – Precz z analfabetyzmem)?