Istnieje "gen" przestępczości?

W XIX wieku bardzo popularne były teorie głoszące, że duża część osób, które popełniają zbrodnie, po prosto rodzi się przestępcami i nie ma pełnej kontroli nad swoimi czynami. Chyba najsłynniejszym zwolennikiem teorii o "urodzonych przestępcach" był włoski uczony Cesare Lambroso, który na podstawie zestawienia pomiarów czaszek przestępców i uczciwych obywateli stworzył specjalny "katalog" twarzy kryminalistów. Najnowsze badania przeprowadzone przez szwedzkich naukowców mogą sprawić, że teoria o wrodzonej tendencji do zbrodni wróci do łask.

Oczywiście współcześni uczeni nie robili szczegółowych pomiarów czaszek przestępców, ale wzięli pod lupę geny. Naukowcy z uniwersytetu medycznego Karolinska Institutet przeanalizowali geny 895 fińskich przestępców: od dilerów i złodziei po skazanych za napady i morderstwa. Następnie zidentyfikowali dwa geny, które mogą być odpowiedzialne za zachowania agresywne i skłonność do niekontrolowanej przemocy.

Pierwszy z genów, określony jako CDH13, odpowiada za połączenia między neuronami. Drugim genem mogącym mieć związek z popełnianiem przestępstw jest monoaminooksydaza A (MAOA). Problemem nie jest jednak samo występowanie tych dwóch genów, ale ich obniżona aktywność - szczególnie ważna w przypadku MAOA, bowiem gen ten odpowiada za przekazywanie dopaminy - hormonu odpowiedzialnego za mechanizm nagrody i motywację. Jeśli dodać do tego częste w środowiskach patologicznych używki, mamy mieszankę wybuchową: - Jeśli aktywność [genu - przyp. red.] jest obniżona, w przypadku spożycia alkoholu, zażycia kokainy lub amfetaminy, mamy do czynienia z wielkim wyrzutem dopaminy - tłumaczy jeden z naukowców.

Jeśli oba geny funkcjonują normalnie, w sytuacji potencjalnie wywołującej agresję przeciętny człowiek potrafi trzymać nerwy na wodzy. Jeśli jest inaczej, istnieje zwiększone ryzyko agresji, a tym samym popełnienia przestępstwa - naukowcy oszacowali, że takie ryzyko rośnie aż o 13 procent, a 5-10 procent przestępstw popełnionych w badanej próbie mogło mieć związek z oboma genami.

Co ciekawe, naukowcom udało się również pośrednio odpowiedzieć na pytanie, dlaczego większość przestępców stanowią mężczyźni: ze względu na chromosomy mogą mieć tylko jedną kopię genu MAOA, podczas gdy kobiety posiadają dwie - nawet jeśli jedna z nich jest upośledzona, druga kopia rekompensuje wadę. U mężczyzn fizycznie nie ma takiej możliwości.

Jari Tiihonen, członek zespołu, który przeprowadził badania, uważa, że jeden z genów zidentyfikowanych jako "gen zbrodni" posiada aż 20 procent ogólnoświatowej populacji. Uczony daleki jest jednak od obarczania genów wyłączną winą za tendencję do popełniania przestępstw - choć podkreśla, że czynnik genetyczny nie może być zupełnie zignorowany, kluczową rolę pełni wychowanie danej osoby oraz zdolność rozumienia natury i konsekwencji popełnianych czynów. Oraz samokontrola.

Sprawdź: Okrutne zbrodnie, głośne śledztwa, o których mówiła cała PolskaOkrutne zbrodnie, głośne śledztwa, o których mówiła cała Polska
Zobacz także: