Kobiety i mężczyźni inaczej widzą to zdjęcie

Podobno wszyscy mężczyźni to w większym lub mniejszym stopniu "daltoniści", a panie są specjalistkami w rozróżnianiu barw. Na świecie są jednak jednostki, które nawet najbardziej wytrawnych "koloroznawców" mogą wprawić w osłupienie i dostrzegają odcienie, o których większość z nas nie ma bladego pojęcia. Tetrachromatyzm jest uznawany za przeciwieństwo daltonizmu i jest wyłączną domeną pań.

Za rozwój niezwykłej czułości na kolory odpowiada wariacja genu związanego z etapami rozwoju siatkówki. Tetrachromatycy (czy raczej tetrochromatyczki, bo zjawisko zaobserwowano jak dotąd wyłącznie u kobiet) mają dodatkowe sensory wychwytujące kolory - uczeni szacują, że dostrzegają setki odcieni więcej niż przeciętny człowiek. Coś, co dla większości osób wygląda jak szara plama, w ich oczach mieni się kolorami tęczy: "Malutkie kwadraciki skrzą się na pomarańczowo, żółto, niebiesko i różowo" - relacjonuje swój sposób postrzegania barw Concetta Antico, jedna z nielicznych kobiet na świecie, u których zdefiniowano tetrachromatyzm, od lat pozostająca obiektem wzmożonego zainteresowania naukowców.

Co ciekawe, Antico jest artystką i stworzyła kolekcję unikalnych dzieł, które mają przybliżyć "normalnym" osobom sposób, w jaki widzą świat tetrachromatycy: zestawiła fotografie z obrazami własnego autorstwa. Zwyczajne drzewo, które na zdjęciu jest zielono- bure, w jej odbiorze mieni się feerię barw.

(fot. BBC)

Choć wydawałoby się, że z nadzwyczajną zdolnością wiążą się same plusy (w końcu świat jest bardziej kolorowy), tetrachromatyzm może nieco skomplikować codzienne życie. Maureen Seaberg, dziennikarka, która zdefiniowała u siebie dar do widzenia barw, wspomina, że zakupy odzieżowe lub wybór farb do pomalowania ścian mogą stać się koszmarem - zanim wybrała właściwy odcień odrzuciła 32 próbki: "Beże były zbyt żółte, za mało niebieskie i zimne, odcienie migdałowe za bardzo pomarańczowe". Przeciętny człowiek słysząc tego typu zarzuty, popuka się w czoło, ale dla tetrochromatyków to, co widzą, zdaje się oczywiste: "Jestem w pewnym sensie zszokowana, gdy uświadamiam sobie, że inni ludzie ich nie widzą" - mówi Antico. Nic dziwnego, że spory z innymi o to, jaki coś ma kolor, są u nich na porządku dziennym.

Wszystko opiera się na chromosomach. Chromosom X jest odpowiedzialny za geny związane z odbiorem czerwieni i zieleni w dwóch wariantach. Skoro przedstawicielki płci pięknej mają aż dwa chromosomy X (w przeciwieństwie do męskich XY) ilość wariantów genetycznych odbiorników koloru ma podwójny potencjał, co oznacza, że dana kobieta może mieć aż cztery warianty odpowiednich genów. Mimo wyodrębnienia właśnie takiej zasady, która rządzi tetrachromatyzmem, naukowcy nie wykluczają, że niektórzy mężczyźni również mogą mieć wyjątkowy dar postrzegania kolorów. Jednak dotychczas u żadnego pana nigdy tego nie stwierdzono.

KP/PFi,facet.wp.pl