Kokieteria zza wachlarza...

Piękna Kan-Si, córka pewnego mandaryna, onegdaj brała udział w święcie pochodni.

Wszystkie damy i ona sama miały zakryte twarze małymi maskami. Młoda Kan-Ji, nieprzeciętnej urody, nie potrafiła sobie poradzić z gorącem, który odczuwała. Nie mogła jednak ujawnić swojego oblicza.

Wobec tego bardzo szybko zaczęła się wachlować maską, co powodowało przyjemny chłód, a zarazem nikt nie mógł zobaczyć jej boskiej twarzy. Inne panie (a było ich 10 000) szybko doceniły zalety metody córki mandaryna i już wkrótce cały bal używał masek jako wachlarzy.

Niektórzy dawni autorzy uważali, że już nasza matka Ewa musiała używać wachlarzy. Albo inaczej: Wachlowała się szerokimi liściami drzew. Za to z całą pewnością ochładzali się tak starożytni Egipcjanie, mieszkańcy Półwyspu Indyjskiego i Chińczycy.

Jednak wiele wieków minęło zanim wachlarz przybrał formę, którą znamy z Hiszpanii.

Istniał przez tysiąclecia jako przedmiot powszechnego użytku, lecz o kształcie otwartym. Na początku XV wieku naszej ery, wersja "harmonijkowa" opuściła swój kraj macierzysty - Koreę - i poprzez Chiny trafiła do Europy.

Od tej pory wachlarz kroczył zwycięsko przez wszystkie dwory, pałace, był zaczątkiem kilkuset romansów i ...pojedynków (oczywiście o damy, które wachlarzem dały znak przychylności innemu kawalerowi).

Wiek XVII i XVIII uchodzą za złote stulecia dla tej drobnostki. Stała się królową salonów, symbolem kokieterii bez względu na porę roku. Na dworze Ludwika XIV - Króla Słońce - gdzie na wersalskich kanapach królowały romanse, miłość i etykieta, wachlarz zajaśniał nowym blaskiem.

Na większości ówczesnych abanico - bo taką nazwę wówczas nosił - widniały skopiowane sceny rodzajowe z obrazów wielkich mistrzów - alegorie cnót, sielanki, pojedynki rycerskie. Zdobiły je nadto złoto i szlachetne kamienie.

Z biegiem czasu wachlarze przestawiały także aktualne wydarzenia polityczne, jak te na hiszpańskim _ abanico_ z czasów wojen napoleońskich - przedstawiającym żołnierzy francuskich walczących przeciwko ludowi Madrytu w 1808 roku - niczym z obrazu Goi.

Są różne rodzaje wachlarzy: dla damy zamężnej, panny, ale także i dla mężczyzny; są wachlarze domowe, poranne, letnie, zimowe; jako dodatek do stroju, na spacer, na wesele, do ogrodu , abanicosz sekretnym kodem, etc. etc.

Typowe abanico składa się z trzech części: szkieletu, (najbardziej ceniony, ale też i "barbarzyński" to ten wykonany z kości słoniowej, może być też "bardziej ekologiczny" z masy perłowej lub z drewna); kółeczka do eleganckiego trzymania i elementu najważniejszego: tzw. kraju albo pejzażu. Nań nanosi się efektowne scenki rodzajowe (i nie tylko). Robi się go z papieru lub z koronki.

Bardzo ciekawy zbiór wachlarzy, będących jednocześnie świadkami epok, w których powstawały posiada madryckie Muzeum Miejskie.

I tak osiemnastowieczne pejzaże z wachlarzy, to np. widok Akademii, gdzie uczeni dyskutują o najnowszych odkryciach, a towarzyszą im pomoce naukowe - globusy, szkielety zwierząt i ludzi, mapy.

Na innym odnajdujemy wspaniały galeon, przycumowany do ...pomostu pałacowego. Wydaje się, że za chwilę odpłynie w daleki rejs i czeka tylko na ostatnie polecenia dostojnych gospodarzy.

Albo scena z _ abanico_ z 1860 roku, zwanego "Poddanie się Tetuanu". Typowy obraz epoki: Na stronie frontowej hiszpańska para królewska przyjmuje hołd od arabskich mieszczan, na rewersie jednak nie ma już jednak wielkiej polityki, jest natomiast... wiejska sielanka.

Wachlarze od lat kojarzone są z półwyspem iberyjskim. Produkcja wachlarzy to od wieków poważna gałąź przemysłu w Hiszpanii.

W wielu miastach i miasteczkach, a zwłaszcza w Walencji są warsztaty, które zajmują się tylko tym. Niektóre przygotowują wyłącznie szkielety, aby wysłać je do innych manufaktur, gdzie dokłada się pejzaże.

Zresztą nie ma bardziej tradycyjnego prezentu z Hiszpanii od abanico. Wachlarz jest dla Hiszpanii tym czym _ matrioszka_ dla Rosji.

A co przedstawiają? Dominują wachlarze z motywami roślinnymi, esy floresy, ale nie brakuje też motywów politycznych, jak np. wachlarz z wizerunkiem prezydenta Obamy.

Kosztują one od 2 euro do ... No właśnie, to już zależy od tego, czy życzymy sobie abanico z koci słoniowej (choć oficjalnie zakazane, ciągle można je dostać) i malunkiem na koronce, czy drewniane z pejzażem malowanym na zwykłym papierze. Powiedzmy więc, że na porządne, eleganckie abanico wydamy do 50 euro - i wiadomo, że nie jest to przedmiot do użytku codziennego.

Do używania na co dzień lepiej zaopatrzyć się w mniej trwałe, ale bardzo tanie abanico wykonane z papieru ze szkieletem z masy sztucznej. Tak radzą same Hiszpanki.

W Hiszpanii, a zwłaszcza w Andaluzji, powstał specjalny język wachlarzy dla komunikowania się między kochankami.

Każdemu ruchowi abanico został przyporządkowany jeden znak alfabetu. Mniej skomplikowany jest inny system, wystarczający, aby nawiązywać amory lub karcić kochanka:

Przystawić zwinięte _ abanico_ do ust znaczy tyle co - "Nie zwracaj na mnie uwagi".

Wachlować się bardzo powoli - "Jesteś mi obojętny".
Przejechać palcem po poszczególnych "palikach" szkieletu - "Musimy porozmawiać".
Zamknąć wachlarz z włosem z grzywki - "Nie zapomnij o mnie".
Wachlować się z lewej ręki - "Nie kokietuj tamtej!"
Wyjść na balkon, wachlując się - "Przyjdę wkrótce" .
Wejść na salę, zamykając abanico - "Dziś nie przyjdę".
Hiszpania to zdaje się jedyne miejsce w Europie, gdzie używanie wachlarza nie wyszło z mody i co najważniejsze stało się elementem tradycji. Pamiętajcie o tym, Panowie, szczególnie wtedy kiedy ponętna Hiszpanka, spojrzawszy na nas spod wachlarza, przejedzie palcem po jego konstrukcji...

mw/wp.pl