Niezwykłe zdjęcia wiejskich fotografów z Podlasia

Projekt digitalizacji zbiorów wiejskich fotografów z regionu realizuje Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej "Widok". Inicjatywę rozpoczęło dwa lata temu, kiedy grupa dziennikarzy i fotografów wybrała się na wyprawę po pograniczu polsko-białoruskim w poszukiwaniu starych fotografii, aby "uchronić je od zapomnienia". Wtedy w prywatnych zbiorach odkryto fotografie robione przez fotografów rzemieślników, którzy we wsiach mieli swoje zakłady fotograficzne i dokumentowali życie danej miejscowości.

**[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )**

Tak trafiono na kolekcję Jerzego Kostki z Kleszczel, którą znaleziono w trocinach na strychu jego rodzinnego domu. Natomiast skrzynkę szklanych negatywów Jana Siwickiego z Jaczna przekazała stowarzyszeniu rodzina fotografa.

Po pięciu miesiącach konserwacji, skanowania, cyfrowej obróbki efekty projektu można obejrzeć na stronie Albom.pl w zakładce "Wiejscy fotografowie z Podlasia". W sumie ponad 900 zdigitalizowanych negatywów - 252 Siwickiego, 657 Kostki. Są tu twarze, portrety grupowe, wesela, pogrzeby katolickie i prawosławne czy dokumentacja z budowy domu.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )**

Większość udostępnionych fotografii pochodzi z lat powojennych - 40. i 50. ubiegłego wieku, ale są też negatywy starsze, przedwojenne oraz młodsze, z lat 70. XX wieku.

Jak mówi Grzegorz Dąbrowski z "Widoku", fotograf i konserwator negatywów, zdjęcia Kostki mają ogromną wartość nie tylko historyczną, ale też artystyczną. Fotograf portretował mieszkańców małej miejscowości przez ponad pół wieku.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

"Dla mieszkańców Jaczna i Kleszczel, utrzymujących się głównie z roli, byli dziwakami. Do późna w nocy palili światło, nosili te ciężkie trójnogi, czytali gazety, gdzieś jeździli, przywozili do wsi techniczne nowinki. Ale przy okazji większych świąt pod ich płotami zbierał się tłum czekających na zdjęcie. Nie przywiązywano jednak do ich spuścizny większej wagi. Cały ich dorobek wylądował na śmietniku. Sąsiedzi Kostki widzieli furę klisz, które pojechały na wysypisko" - czytamy w opisie projektu.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

- Gdyby udało się ocalić cały dorobek Kostki, byłby to ewenement nie tylko na skalę Polski, ale nawet Europy - uważa Grzegorz Dąbrowski. - Kleszczele to mała miejscowość, niewiele ponad tysiąc mieszkańców, przed wojną nawet mniej, i jeden fotograf, który przez ponad pół wieku robi im zdjęcia. Kostko był rzemieślnikiem i fotografię traktował jako sposób zarabiania na życie. Nie robił więc artystycznych pejzaży, tylko tłukł "główki" do dokumentów, ale fachowo i z pasją. Raczej intuicyjnie stosował zasady klasycznej kompozycji, ale światło, co widać na zdjęciach, wykorzystywał w pełni świadomie. Przez jego atelier przewinęli się prawdopodobnie wszyscy ludzie, którzy żyli w Kleszczelach w latach 1926 - 1976. Wrażenie robi skala i socjologiczny wymiar tego niezamierzonego przedsięwzięcia.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

Jeśli chodzi o twórczość Siwickiego, to na uwagę - jak mówią uczestnicy projektu - zasługują jego fotografie pogrzebowe.

- Otwarte trumny przed domem, dzieci dotykające z zainteresowaniem nieboszczyka, powaga, ale i spokój. Tak się teraz pogrzebów nie celebruje ani nie fotografuje. Zdjęcia te są też świetną dokumentacją warsztatu małomiasteczkowego fotografa - zauważa Artur Gaweł, etnograf, kierownik Białostockiego Muzeum Wsi.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

Zakład wiejskiego fotografa mieścił się zwykle w jego domu. U Siwickiego ciemnia wygrodzona była dyktą w dużym pokoju. W latach 30. popularne zrobiły się ujęcia w plenerze. Na wyposażeniu atelier były obowiązkowo tzw. tła, przeważnie w dwóch wariantach: miejskim z latarniami, antycznymi kolumienkami, ewentualnie malowniczymi ruinami oraz drugim - wiejskim, do tego brzózki i cyprysy. Na wybranym tle klient pozował. Płachta wiejska z zakładu Siwickiego do niedawna leżała w budynku gospodarczym w Jacznie.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

Wożenie tła w teren mogło narazić je na uszczerbek, więc podczas objazdów po okolicy wykorzystywano kapy tkane, które zawieszano na ścianach budynków. Fotograf dawał też swoim modelom rekwizyty, tak by pokazać ich w lepszym świetle. Można więc zauważyć na fotografiach Kostki przechodnią torebkę wręczaną paniom, które nie miały swojej, zegarek, który dodawał mężczyznom prestiżu, albo motor, na którym sadzał chętnych.

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**

Dąbrowski uważa, że dzięki archiwizacji i digitalizacji kolekcje Kostki i Siwickiego udało się utrzymać "przy życiu", a nawet nadać im drugie życie, bo są dokumentem swoich czasów. Dodaje, że najważniejsze w tym projekcie jest przywracanie pamięci i tożsamości, bo fotografie powstały w tym regionie i mówią o ludziach stąd.

Więcej zdjęć dostępnych jest na stronie Albom.pl

PAP/Albom.pl/Facet WP

**[

ZOBACZ TEŻ: TE ZDJĘCIA PRZERAŻAJĄ DO DZIŚ ]( http://facet.wp.pl/te-zdjecia-przerazaja-do-dzis-6002210675750017g )* *[

ZDJĘCIA, KTÓRE NA STAŁE ZAPISAŁY SIĘ W HISTORII FOTOGRAFII ]( http://facet.wp.pl/zdjecia-ktore-na-stale-zapisaly-sie-w-historii-fotografii-6002211356095617g )* *[

ZOBACZ TEŻ: WYDAŁ 2 DOLARY, ZAROBI 5 MILIONÓW ]( http://facet.wp.pl/wydal-2-dolary-zarobi-5-milionow-6002203423437953a )**