Polacy w służbie obcych mocarstw - cz. 1 

Co łączy bohatera insurekcji Tadeusza Kościuszkę z twórcą sowieckiego aparatu represji Feliksem Dzierżyńskim?

Obraz

/ 11Polacy w służbie obcych mocarstw

Obraz
© Jupiterimages

Ocierali się o zdradę, specyficznie rozumieli polskie interesy lub rozsławiali Rzeczpospolitą pośród narodów świata chwalebnymi czynami. Przedstawiamy Polaków w służbie obcych mocarstw. Sami dokonajcie ich oceny.

/ 115. Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko

Obraz
© PAP/PAI/ R.Brym

Nazwiska polskich bohaterów wojny o niepodległość USA znane są większości słynących z ignorancji Amerykanów.

Polskie umiłowanie wolności, niespełnione w pogrążającej się w chaosie Rzeczypospolitej, dało swój wyraz w zwycięskich bojach toczonych o wolność Amerykanów – Pułaski uznawany jest za twórcę kawalerii amerykańskiej, 11 października obchodzony jest w USA Dzień Pamięci Pułaskiego, a także co rok odbywa się parada na cześć Pułaskiego w Nowym Jorku.

/ 115. Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko

Obraz
© PAP/PAI/W.Kryński,T.Prażmowski

Kościuszko osiągnął rangę generała i stworzył wiele ważnych fortyfikacji – w tym słynnej twierdzy West Point.

Za zasługi wojenne został sowicie wynagrodzony materialnie (otrzymał grunty), ale spotkało go również niezwykle prestiżowe wyróżnienie – jako jeden z zaledwie 3 cudzoziemców został przyjęty do elitarnego Towarzystwa Cyncynatów – stowarzyszenia kombatantów rewolucji amerykańskiej.

/ 114.Stanisław August Poniatowski

Obraz
© PAP/PAI/J.Grelowski

Z połączenia erotycznej przeszłości i fascynacji Katarzyną II z postępowym liberalizmem u osoby zasiadającej na polskim tronie nie mogło wyjść nic dobrego.

Stanisław August Poniatowski, dawny kochanek carycy o niepohamowanym apetycie erotycznym i politycznym, darmo dwoił się i troił, by uchronić kraj przed łapczywą trójką sąsiadów.

Być może zabrakło mu stanowczości, choć niektórzy widzą w tym coś więcej – zdradę i schlebianie potężnej ex-kochance.

/ 114.Stanisław August Poniatowski

Obraz
© Jupiterimages/Katarzyna II

Do legendy przeszła historia o podpisaniu traktatu rozbiorowego: kiedy okazało się, że nie ma pod ręką niczego, by go podpisać, król zaproponował swój ołówek.

W innej wersji ów ołówek został mu wyrwany. Jakby nie było, to zawsze mógł go trzymać mocniej…

W pewien sposób jest to alegoria całych jego rządów zakończonych upadkiem Rzeczypospolitej.

/ 113. Adam Jerzy Czartoryski

Obraz
© wikipedia/PD

Doradca i bliski przyjaciel liberalnego jak na cara Aleksandra I, a także kochanek jego żony (z aprobatą cara), pełnił szereg funkcji na dworze rosyjskim (był m.in. ministrem spraw zagranicznych cesarstwa).

Będąc na służbie u okupującego ziemie polskie mocarstwa, starał się poszerzać ich autonomię, negocjując drobne ustępstwa: stworzył m.in. sieć szkół parafialnych z językiem polskim.

/ 113. Adam Jerzy Czartoryski

Obraz
© wikipedia/PD?Aleksander I

Car jednak dokładnie wiedział, do czego zmierza jego przyjaciel z młodości i nie zamierzał mu na to pozwolić.

Dlatego żadnych spektakularnych osiągnięć na swoim koncie Czartoryski nie ma. Za wspieranie powstania listopadowego został skazany na karę śmierci przez następnego cara Mikołaja I i wyemigrował do Francji.

/ 112. Książę Józef Poniatowski

Obraz
© PAP/Paweł Supernak

To prawdziwa gwiazda wśród Polaków w służbie obcych państw – marszałek Francji, którego posąg zdobi fasadę Luwru, bohater wojen napoleońskich i symbol niestrudzonej walki o utraconą niepodległość.

Mimo że zdarzały mu się wpadki: pogrążona w żałobie Polonia francuska była oburzona jego nocną eskapadą, podczas której pomykał po mieście na koniu odziany jedynie w… fajkę w zębach.

/ 112. Książę Józef Poniatowski

Obraz
© AFP/Napoleon Bonaparte

Jemu jednak również można zarzucić, że mógł działać energiczniej zwłaszcza, że u boku nie miał nieprzejednanego Rosjanina, ale liberalnego Francuza, w którym Polacy (nie wyłączając Mickiewicza) widzieli szansę na wybawienie z niewoli i darzyli ślepym uwielbieniem.

Napoleon jednak realizował przede wszystkim swoje interesy i Poniatowski wiedział o tym, pomagając mu w nadziei, że kiedy cesarz ostatecznie zwycięży, odrodzi się niepodległa Polska.

Skończyło się jak zawsze – Napoleon został pobity, a Poniatowski zginął podczas odwrotu spod Lipska.

10 / 111. Feliks Dzierżyński i Stanisław Redens

Obraz
© AFP

Feliks Dzierżyński, twórca Czeka, która stała się głównym sowieckim narzędziem represji, oddał nieocenione usługi nieokrzepłemu jeszcze systemowi komunistycznemu w Związku Radzieckim, umacniając go nie przebierając w środkach za pomocą stworzonej przez siebie organizacji, która w zmodyfikowanej formie istnieje do dziś jako FSB.

„Żelazny Feliks” uważał, że czekista powinien mieć „zimną głowę, gorące serce i czyste ręce” i w pełni popierał sowiecki pochód na Europę, zakładając Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski w Białymstoku.

11 / 111. Feliks Dzierżyński i Stanisław Redens

Obraz
© AFP

Pochód został powstrzymany bitwą warszawską i Dzierżyński musiał się pożegnać z marzeniem o komunistycznej Polsce (przynajmniej na razie).

W Czeka faworyzował Polaków – jego bliskim współpracownikiem był Stanisław Redens, notabene szwagier Stalina, a w czasie Wielkiej Czystki jeden z najbardziej aktywnych wyższych oficerów NKWD, odpowiadający za kluczowy okręg moskiewski.

Dzierżyński, jakkolwiek „krwawy”, dał się poznać jako człowiek z zasadami i wszechstronny – pomiędzy kolejnym akcjami przeciwko wrogom klasowym znajdował czas na zgłębianie technologii surówki i zbiórki pieniędzy dla głodujących dzieci.

Wybrane dla Ciebie

Funkcjonalne smartwatche do 500 zł. Zdziwisz się, co potrafią
Funkcjonalne smartwatche do 500 zł. Zdziwisz się, co potrafią
Jedyna rzecz, którą musi mieć w szafie każdy facet. Przyda się teraz i wiosną
Jedyna rzecz, którą musi mieć w szafie każdy facet. Przyda się teraz i wiosną
Najpopularniejsze słuchawki z redukcją szumów za mniej niż 300 zł
Najpopularniejsze słuchawki z redukcją szumów za mniej niż 300 zł
Jaka kurtka na stok? Kurzajewski nie mógł wybrać lepiej. Ten model jeszcze długo mu posłuży
Jaka kurtka na stok? Kurzajewski nie mógł wybrać lepiej. Ten model jeszcze długo mu posłuży
Najtańsze soundbary z subwooferem. Co kupisz za mniej niż 600 zł?
Najtańsze soundbary z subwooferem. Co kupisz za mniej niż 600 zł?
Jędrzejak zna skuteczny sposób na mrozy. Wydasz na niego zaskakująco mało
Jędrzejak zna skuteczny sposób na mrozy. Wydasz na niego zaskakująco mało
Popularne projektory laserowe do 5 tys. zł. Dlaczego warto je wybrać?
Popularne projektory laserowe do 5 tys. zł. Dlaczego warto je wybrać?
System multimedialny w starym samochodzie. Jak to zrobić?
System multimedialny w starym samochodzie. Jak to zrobić?
Wybieramy kapcie męskie: śmieszne, ciepłe, a może skórzane?
Wybieramy kapcie męskie: śmieszne, ciepłe, a może skórzane?
Ciepła i praktyczna kurtka narciarska męska. Jaką wybrać, aby posłużyła ci przez lata?
Ciepła i praktyczna kurtka narciarska męska. Jaką wybrać, aby posłużyła ci przez lata?
Kultowe trapery kupisz za grosze. Podobne nosi Maciej Musiał
Kultowe trapery kupisz za grosze. Podobne nosi Maciej Musiał
Swetry i bluzy męskie. Przegląd najmodniejszych modeli na zimę
Swetry i bluzy męskie. Przegląd najmodniejszych modeli na zimę