Zespół cieśni nadgarstka - choroba internautów i graczy komputerowych

38-letni Konrad, gitarzysta z Lublina, zawsze kochał muzykę i grał w zespole, który jeszcze na studiach założył z kilkoma kumplami. Nie spodziewał się, że jego pasja spowoduje poważne problemy zdrowotne. "Jakiś czas temu zaczęła mnie boleć prawa dłoń. Oczywiście, jak to bywa z facetami, zignorowałem dolegliwości licząc, że same przejdą. Niestety tak się nie stało. Pojawiło się drętwienie palców, a ból był coraz większy, potrafił wybudzić mnie ze snu" - opisuje Konrad, który po jednej z nieprzespanych nocy postanowił w końcu odwiedzić lekarza. Specjalista zdiagnozował u niego zespół cieśni nadgarstka. "Co ciekawe, doszedł do wniosku, że główną przyczyną choroby było moje codzienne granie na gitarze. Groził mi zabieg chirurgiczny, ale na szczęście obyło się bez niego. Za to przez długie miesiące musiałem nosić specjalny usztywniacz. Lekarz zalecił mi także przerwę od muzyki. Choć teraz sytuacja wróciła do normy, nadal nie mogę zbyt długo męczyć dłoni" - żali się mężczyzna.

Schorzenie powstaje na skutek intensywnego i długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego, który biegnie kanałem w nadgarstku. Co go może powodować? Przede wszystkim tryb życia wielu polskich mężczyzn, którzy spędzają długie godziny z dłonią na myszce komputerowej. Ryzyko zespołu cieśni nadgarstka wzrasta także u osób korzystających intensywnie z klawiatury (np. piszących dużo tekstów) oraz miłośników gier. Problem często dotyczy również muzyków, o czym świadczy przykład Konrada, a także fryzjerów. W co dziesiątym przypadku schorzenie jest spowodowane przerostem tkanki łącznej - konsekwencji reumatoidalnego zapalenia stawu. Zdaniem specjalistów niemal każdy chory na RZS powinien spodziewać wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka. Jego przyczyną bywają również urazy rąk, dolegliwości mogą być następstwem blizn po ranach w okolicy nadgarstka, oparzeniach, zapaleniach błony maziowej czy ścięgien albo krwiaków. Notuje się przypadki, że zespół cieśni nadgarstka pojawia się zupełnie nieoczekiwanie, na przykład po
ukąszeniu owada albo żmii.

Schorzenie jest wyjątkowo uciążliwe. Chory często budzi się w nocy, najczęściej kilka godzin po uśnięciu, z powodu uczucia obrzęku całej ręki. Palce ma sztywne, a krótkotrwałą ulgę przynosi dopiero potrząsanie i rozmasowywanie dłoni. "Jednak dolegliwości mogą powtarzać się wielokrotnie w ciągu całej nocy. Mogą mieć również nietypowy charakter z promieniowaniem do ramienia, barku, a nawet szyi. Rano ręka jest drętwa, sztywna, a pierwsze czynności w ciągu dnia, mycie i ubieranie się, są nawet przez godzinę utrudnione" - opisuje dr Sławomir Borowik, specjalista ortopedii z Humana Medica Omeda w Białymstoku. Zwykle drętwieją też palce zaopatrywane przez nerw pośrodkowy - kciuk, wskaziciel, palec środkowy i połowa palca serdecznego. W miarę rozwoju choroby problemów pojawia się coraz więcej. Chory zaczyna tracić czucie w opuszkach palców, co utrudnia nawet zapięcie guzików koszuli czy zebranie monet z lady. Spada też wydolność mięśni ręki, powodując np. konieczność przekładania telefonu z ręki do ręki podczas
dłuższej rozmowy telefonicznej.

Jeśli problemy nie ustępują w ciągu tygodnia, a dolegliwości zaczynają przeszkadzać w wykonywaniu codziennych czynności, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego lub ortopedy. Leczenie zespołu cieśni nadgarstka zależy od stopnia zaawansowania choroby. W początkowej fazie wystarczyć mogą zabiegi fizykoterapeutyczne i rehabilitacyjne oraz kuracja farmakologiczna, oparta np. na przyjmowaniu witaminy B6 oraz kortykosteroidów (zwykle pod postacią przeciwzapalnej maści stosowanej na miejsca dotknięte chorobą). Chory musi także pozwolić ręce na odpoczynek. Pomocny bywa usztywniacz, który utrzymuje nadgarstek w neutralnej pozycji podczas pracy lub w trakcie snu. Nie należy jednak nosić go zbyt często w dzień, aby nie doprowadzić do zaniku mięśni. W przypadkach bardziej zaawansowanych, głównie wśród kobiet, konieczna jest interwencja chirurgiczna - wykonuje się wówczas operacyjne otwarcie kanału i "uwalnia" nerw pośrodkowy, umożliwiając odbudowę i poprawę jego ukrwienia. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu
miejscowym i nie wymaga hospitalizacji. Po operacji rękę umieszcza się zwykle na dwa tygodnie w gipsie.

Zespołu cieśni nadgarstka można uniknąć, ale trzeba stosować zasady profilaktyki. "W trakcie wielogodzinnej pracy przy komputerze warto zrobić sobie kilka krótkich przerw, podczas których wykonujemy rotacyjne ruchy nadgarstkami, mając uniesione do góry ręce. Taka gimnastyka pomaga również w niezaawansowanych przypadkach choroby, ale pod warunkiem systematycznego "treningu", minimum cztery razy dziennie" - tłumaczy dr Sławomir Borowik. Siedząc przy komputerze należy zachować właściwą pozycję: plecy powinny być oparte o fotel, dolna część kręgosłupa dosunięta do oparcia, a klatka piersiowa wysunięta do przodu. Używajmy ergonomicznej klawiatury, natomiast podczas pracy myszką podpierajmy nadgarstki na wygodnej podkładce. Powtarzalne czynności wykonujmy na przemian prawą i lewą ręką. Natychmiast przerwijmy je, gdy sprawiają ból. Dolegliwości mogą nasilać niedobory witamin z grupy B. Dlatego do naszego jadłospisu warto wprowadzić ryby morskie, mleko i jego przetwory, jajka, drób, pełnoziarniste pieczywo, kasze,
płatki kukurydziane, jabłka i brzoskwinie.

Rafał Natorski/ PFi, facet.wp.pl