Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - problem młodych mężczyzn

Zaczyna się od ataków bólu w dolnej części kręgosłupa, które często lekceważymy, uznając, że jest to konsekwencja siedzącego trybu życia. Jednak z biegiem czasu problemem stają się proste czynności: założenie skarpetek czy sięgnięcie po książkę na wyższej półce. W skrajnych wypadkach chorzy na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa lądują na wózku inwalidzkim.

34-letni Damian z Zamościa jeszcze rok temu był sprawnym mężczyzną. Pracował w dużej hurtowni, a w weekendy uwielbiał grać z kumplami w piłkę. Od dawna odczuwał wprawdzie bóle w krzyżu, ale dolegliwości zwykle mijały po "rozruszaniu". Do czasu. "Pół roku temu plecy zaczęły mnie tak zasuwać, że musiałem zgłosić się do szpitala. Tam usłyszałem diagnozę: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, choroba nieuleczalna. Byłem szczęśliwym człowiekiem, a tu całe życie mi się zawaliło" - opowiada mężczyzna.

Damian stosuje wprawdzie rozmaite leki, ale schorzenie zostało wykryte tak późno, że trudno powstrzymać jego rozwój. "Jeszcze kilka miesięcy temu biegałem za piłką, a teraz nawet przejście do kibelka bywa dużym problemem i muszę je planować z wyprzedzeniem, bo mam problem z chodzeniem" - tłumaczy. Mężczyzna musiał też zwolnić się z hurtowni. Znalazł wprawdzie inną pracę, która nie wymaga wysiłku fizycznego, ale nawet dotarcie do biura okazuje się dla niego problemem. "Czasami nie mam siły dojść na przystanek, nogi palą mnie żywym ogniem i czuję, jakby kości i stawy miały się zaraz rozsypać" - mówi Damian.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa to bardzo "męska" choroba. Ze statystyk wynika, że zmagamy się z nią trzy razy częściej niż kobiety. Zazwyczaj atakuje młodych mężczyzn między 17. a 40. rokiem życia. Choroba wciąż jest sporą zagadką dla współczesnej medycyny. Wiadomo tylko, że w rozwoju schorzenia sporą rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne - jeśli któreś z rodziców cierpiało na ZZSK, 20-krotnie zwiększa się prawdopodobieństwo, że podobny problem będzie miał ich potomek. Schorzenie rozwija się dość powoli, polega na stopniowym zarastaniu i kostnieniu szczelin pomiędzy kręgami kręgosłupa, co w konsekwencji prowadzi do ich trwałego unieruchomienia. Początkowo chorzy odczuwają tępy ból w okolicy krzyża, który zwykle jest kojarzony z siedzącym trybem życia czy dźwiganiem zbyt ciężkich przedmiotów.

W ciągu kilku tygodni (niekiedy miesięcy) dolegliwość nasila się. Szczególnie po odpoczynku, np. wybudzając chorego ze snu. Rano odczuwa on silne usztywnienie kręgosłupa, które mija po podjęciu aktywności fizycznej. Jednak wraz z rozwojem choroby o aktywność coraz trudniej. Dolegliwości bólowe obejmują coraz wyższe partie kręgosłupa, powodując np. problemy z odwróceniem głowy podczas jazdy samochodem, podniesienie czegoś z podłogi, a nawet wstanie z krzesła. W późniejszej fazie chory nie może się wyprostować i przyjmuje pozycję pochyloną do przodu. W wyniku przewlekłego stanu zapalnego i kłopotów ze snem czuje się permanentnie zmęczony. Innym powszechnym objawem jest także ból pięt.

Wymienionych powyżej objawów nie należy bagatelizować, ponieważ tylko wczesne wykrycie ZZSK pozwala na uniknięcie powikłań tej poważnej choroby, przede wszystkim ciężkiej niesprawności, której konsekwencją jest konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego. W przypadku pojawienia się dolegliwości warto skonsultować się z reumatologiem, które będzie potrafił zdiagnozować problem na podstawie wywiadu z pacjentem oraz wyników badań RTG, USG, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego. Pomocne bywa też wykonanie badania genetycznego, tak zwanego znaczenia antygenu HLA B27. Jego obecność może bowiem potwierdzać, że pacjent cierpi na ZZSK. Kiepska wiadomość jest taka, że współczesna medycyna nie potrafi wyleczyć tej choroby. Na szczęście umie dość skutecznie łagodzić dolegliwości i zapobiegać dalszemu rozwojowi schorzenia.

Zwykle lekarz zaleca stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które zmniejszają ból i sztywność kręgosłupa, poprawiając jego funkcjonowanie. Niestety, tego typu preparaty często wykazują działania uboczne, np. zwiększają ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego. W walce z ZZSK bardzo ważną rolę odgrywa też aktywność fizyczna. Odpowiednie ćwiczenia, skonsultowane ze specjalistą, zmniejszają dolegliwości i zwiększają ogólną sprawność. Zaleca się także jak najczęstsze wizyty na basenie, a także masaże czy zabiegi ultradźwiękami. Ważne, by w codziennym życiu chory przestrzegał pewnych zasad: spał na twardym materacu, nosił buty na płaskim obcasie i unikał dźwigania ciężkich przedmiotów. Należy również wystrzegać się sytuacji grożących urazami niezbyt sprawnego kręgosłupa. W jadłospisie trzeba często uwzględniać produkty bogate w wapń (odtłuszczone mleko, jogurty, ser żółty, ryby morskie) i witaminę D (ryby, wątróbka, jaja).

Rafał Natorski /PFi, facet/wp.pl

Zobacz: Dieta dopasowana do stylu życia mężczyznyDieta dopasowana do stylu życia mężczyzny