Znamy najważniejsze słowo roku 2016

Głosowanie odbywało się za pośrednictwem stron Słownika Języka Polskiego PWN oraz Słowa Na Czasie UW.

Zdecydowanym zwycięzcą w opinii internautów została fraza - „PIĘĆSET PLUS”. Na dalszych miejscach znalazły się równie mocno „upolitycznione” w ostatnim roku słowa i zwroty, takie jak (CZARNY) PROTEST, EDUKACJA, BREXIT, KOBIETA, EKSHUMACJA, PIELGRZYM, MARSZ, TRYBUNAŁ i KOLEŚ.

Inaczej niż internauci głosowała kapituła profesorów językoznawstwa, w skład której weszli m.in.: Jerzy Bralczyk i Andrzej Markowski z Uniwersytetu Warszawskiego, Jan Miodek z Wrocławskiego, Walery Pisarek z UJPII w Krakowie, Renata Przybylska z UJ oraz Halina i Tadeusz Zgółkowie Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Za najważniejsze słowo 2016 roku uznali oni TRYBUNAŁ. Inne wyróżnione słowa to (w kolejności alfabetycznej): BREXIT, DEMOKRACJA, DOBRA ZMIANA, MIŁOSIERDZIE, POSTPRAWDA, (CZARNY) PROTEST, SUWEREN.

Jak czytamy na stronie Słownika Języka Polskiego PWN, „wybór ten nie powinien dziwić, słowo 'trybunał' przez cały rok było obecne w prasie, telewizji, w mediach społecznościowych i na transparentach. Nie jest rolą językoznawców oceniać konkretne decyzje i działania w sporze o Trybunał Konstytucyjny, ale ten wybór pokazuje, że 'trybunał' jako słowo i przedmiot sporu jest dla Polaków wciąż ważny”.

Po wynikach widać, że nawet tak apolityczny wydawałoby się konkurs zdominowany został przez bieżącą politykę. Doszło nawet do tego, że Zespół Etyki Słowa przy Radzie Języka Polskiego wystosował apel o głosowanie w plebiscycie na „dobre słowo”. Stąd nominacja dla słowa „miłosierdzie”, które jednak nie było statystycznie istotne w ostatnim roku, mimo że w Kościele katolickim był to Rok Miłosierdzia.

Jak zauważają organizatorzy konkursu, w porównaniu z zeszłymi latami w plebiscycie padło stosunkowo niewiele słów nowych lub używanych w nowym znaczeniu. Słowem roku 2011 była na nowo zdefiniowana PREZYDENCJA, 2012: PARABANK, 2013: GENDER, a 2014: KILOMETRÓWKA.

Jednym z ciekawszych spośród nominowanych było za to słowo SUWEREN, jeszcze niedawno funkcjonujące jedynie w świecie prawników i historyków. Inne słowa nowe zgłaszane przez internautów to HEJT, MIESIĘCZNICA i POLEC (czasownik na nowo definiowany). Niebawem rozstrzygnie się także plebiscyt na młodzieżowe słowo roku. Duże szanse mają: AKAP 'anarchokapitalizm' i RIGCZ - ironicznie 'rozum i godność człowieka'.

Słowo 2016 roku wybrano też w innych krajach. Redaktorzy słowników oksfordzkich wybrali POST-TRUTH (post-prawdę), czyli sytuację, w której decyzje wyborcze i polityczne opierają się przede wszystkim na emocjach, a nie na faktach. Tego samego faworyta wskazali również Niemcy, którzy wybrali słowo POSTFAKTISCH. (W uzasadnieniu obu decyzji wskazano na przykłady referendum w Wielkiej Brytanii i wyborów w USA). Adaptacje polskie POSTPRAWDA i czeskie POSTPRAVDIVÝ były nominowane w plebiscytach, ale nie odegrały większej roli. Rosjanie wybrali słowo BREXIT, a Czesi wyrażenie PRAŽSKÁ KAVÁRNA – w języku prezydenta Zemana i jego rzecznika pogardliwe określenie tych, którzy nie zgadzają się z władzą.

W roku 2015 słowem roku w Polsce był UCHODŹCA (zgodny wybór kapituły i internautów). Słowa o tym samym znaczeniu wygrały plebiscyty w Niemczech, Czechach, Rosji, Francji.

na podstawie Słownik Języka Polskiego PWN