2. Represje po powstaniu styczniowym 1864
Polski zryw niepodległościowy przeciwko Imperium Rosyjskiemu zakończył się klęską, a oddziały powstańcze zostały rozbite.
W wyniku walk (w większości partyzanckich) zginęło około trzydziestu tysięcy powstańców. Tym, którzy przeżyli niedane było liczyć na łaskę ze strony zwycięzców - przeciwnie, spotkali się z pełnymi okrucieństwa represjami.
Na Warszawskiej Cytadeli powieszono przywódców powstania (m.in. Romualda Traugutta). Szczególnie ponurej sławy doczekała się pacyfikacja powstania na Litwie przez generała-gubernatora Murawjowa zwanego nie bez powodu "Wieszatielem" - powieszono bądź rozstrzelano 700 osób. Majątki szlacheckie konfiskowano, a około 40 000 osób zesłano na Sybir.
Bilans: 30 000 poległych w walkach, 1 000 skazanych na śmierć, 40 000 zesłanych.