Rezydował pod portretem Hitlera
Bolesław Bierut nie odsiedział całego wyroku. W 1938 roku wyszedł z więzienia na mocy amnestii. Do września 1939 roku pracował jako księgowy w "Społem" w Warszawie.
Po wybuchu wojny uciekł do Lublina. Do Warszawy powrócił po kapitulacji. W stolicy był krótko. Już w październiku 1939 roku znalazł się w Białymstoku, okupowanym wówczas przez ZSRR. Zrzekł się niezwłocznie obywatelstwa polskiego, przyjął obywatelstwo sowieckie i rozpoczął służbę dla nowej ojczyzny.
Początkowo pracował w Kowlu, a potem przy budowie zleconej przez Ludowy Komisariat Komunikacji ZSRR. Piął się w górę sowieckiej hierarchii.
Karierę Bieruta przyspieszył atak wojsk niemieckich na niedawnego sojusznika. Latem 1941 roku, gdy Wehrmacht zajął Mińsk białoruski, na polecenie wywiadu sowieckiego podjął pracę w Wydziale Żywnościowym urzędu miejskiego. Rezydował tu jako kierownik wydziału pod portretem wodza III Rzeszy Adolfa Hitlera.
Praca w Mińsku zakończyła się po dwóch latach. W lipcu 1943 roku dostał od swoich zwierzchników nowe zadanie operacyjne - tym razem na terenie Polski. Wszedł w skład grupy inicjatywnej Polskiej Partii Robotniczej. W następnym roku stanął na czele Krajowej Rady Narodowej, namiastce komunistycznej władzy w Polsce.