Stary młody
Urodził się 21 października 1866 r. w należącym do matki, Marii Piłsudskiej z Billewiczów, majątku, położonym na skraju malowniczej żmudzkiej wsi Zułowo. Spędził tam pierwsze siedem lat życia, a dziecięcą sielankę przerwał pożar, który spustoszył dwór. W 1874 r. rodzina Piłsudskich przeprowadziła się do Wilna.
Bronisław najczęściej trzymał się z o rok młodszym bratem Józefem (na zdj. siedzi), choć chłopcy znacząco różnili się usposobieniem. Bronek był poważny i opanowany, a Józek pełen energii. "Dzisiaj miałem z Ziukiem rozmowę. On wmawiał mi, że jestem starym młodym, a siebie jako przykład stawiał młodym. Bo mówi, że młodość musi wyszumieć się, śmieje się, że myślę poważnie, a sam jak puch lata po wietrze, nic z kim nie ma. Żałuje mnie, że nie zaznam młodości, a ja mu mówię, że i nie chcę zaznać młodości i głupiego życia, które jest jego ideałem" - notował w pamiętniku Bronek.
Podczas nauki w wileńskim gimnazjum założył z kolegami kółko samokształcenia "Spójnia", którego zadaniem było odkłamywanie historii Polski, cenzurowanej przez carskich edukatorów. Działalność młodych aktywistów niepokoiła jednak rosyjskie władze i szybko zakazano spotkań "Spójni".
W 1886 r. Bronisław rozpoczął studia prawnicze na Petersburskim Uniwersytecie Państwowym, pod koniec XIX wieku jednej z najlepszych uczelni w Europie. Tam poznał Aleksandra Uljanowa, starszego brata późniejszego wodza rewolucji, Włodzimierza Lenina. Razem zaangażowali się w prace tajnego stowarzyszenia Wola Ludu, silnie lewicującej organizacji wrogiej caratowi.
Młodzi konspiratorzy postanowili przeprowadzić zamach na rosyjskiego monarchę, Aleksandra III. Zamierzali użyć bomby wypełnionej strychniną i atropiną, której przygotowanie wziął na siebie Piłsudski.
Jednak agenci carskiej Ochrany udaremnili te plany. Spiskowcy, wśród nich Bronisław, zostali aresztowani i po błyskawicznym procesie skazani na karę śmierci. Pięciu aktywistów Woli Ludu (w tym Uljanowa) faktycznie powieszono, Piłsudski miał więcej szczęścia, ponieważ wyrok zamieniono mu na 15 lat ciężkich robót i zsyłkę na wyspę Sachalin. Jego brat Józef, za przypadkowe kontakty z konspiratorami, musiał spędzić pięć lat na Syberii. Sąd nałożył także ogromne grzywny, by je spłacić rodzice młodych spiskowców musieli sprzedać niemal cały majątek. 8 marca 1887 r. Bronisław wsiadł na statek "Niżny Nowogrod" i popłynął w kierunku Sachalinu, gdzie miał odkryć w sobie pasję, która zapewniła mu sławę.