Rewolucja na talerzu. Nowa piramida żywienia a dieta Polaków

Odpowiednio zbilansowana dieta to klucz do utrzymania dobrego stanu zdrowia. Zamiast zadręczania się na diecie odchudzającej, korzystniejszy jest prawidłowy dobór podstawowych składników odżywczych. Tutaj jednak Polaków czeka pewna niespodzianka. W styczniu 2016 r. eksperci Instytutu Żywienia i Żywności opublikowali nową Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, której zasady zostały dostosowane do najnowszych badań Światowej Organizacji Zdrowia. Nowa odsłona piramidy żywienia to zaktualizowana wizualizacja zbilansowanej diety. Czy zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania mają odzwierciedlenie w codziennej diecie Polaków? Najnowsze badania przeprowadzone przez Centrum Badania Opinii Społecznej pokazują, że Polacy postrzegają swoją dietę jako odpowiednio zbilansowaną. Czy faktycznie tak jest?

Podstawę nowej piramidy zdrowego żywienia stanowi aktywność fizyczna, która wcześniej nie była uwzględniona w schemacie.

– Niemal każda dieta bez uwzględnienia ruchu znacznie traci na wartości. Podczas wysiłku organizm produkuje wiele korzystnych dla zdrowia substancji oraz wpływa na poprawę przemiany materii, chroniąc przed nadwagą czy otyłością – komentuje Magdalena Truchel, dietetyk i ekspert Mission Wraps. – Aby utrzymać właściwy stan zdrowia, aktywność fizyczna musi być systematyczna i częsta.

Stąd zalecana dawka dziennego wysiłku fizycznego to 30-45 minut. Nie oznacza to jednak, że każdego dnia wymagany jest ciężki trening. Wystarczy przejażdżka na rowerze, intensywny spacer czy wybór schodów zamiast windy, by utrzymać dobry stan zdrowia.

Jak na polu aktywności fizycznej wypadają Polacy? Według badań przeprowadzonych przez TNS Polska („Aktywność Sportowa Polaków” w 2015) sport uprawia 32 proc. Polaków, robiąc to co najmniej 3 razy w tygodniu, natomiast 20 proc. badanych deklaruje, że uprawia wysiłek fizyczny 1-2 razy w tygodniu. Należy jednak zauważyć, że niemal połowa Polaków nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej lub uprawia ją bardzo rzadko. Oznacza to, że nad wyrobieniem codziennego „nawyku sportowego” w Polsce należy jeszcze popracować.

Nowa piramida żywienia to awans owoców i warzyw, które znajdują się na pierwszym miejscu, zaraz po aktywności fizycznej. Od 2016 roku produkty te są najważniejszym składnikiem diety - ze względu na zawartość błonnika oraz wielu witamin i minerałów. Według ekspertów Instytutu Żywienia i Żywności, warzywa powinny być spożywane kilka razy dziennie - przy każdym posiłku - stanowiąc najlepiej 50 proc. całego dania. Owoce powinny być konsumowane 1-2 razy dziennie. Tymczasem Polacy jedzą zbyt mało warzyw – tylko 5 proc. osób deklaruje, że spożywa je kilka razy dziennie. Lepiej przedstawia się sytuacja z owocami: co najmniej raz na dobę jada je niemal połowa (48 proc.) Polaków.

21 proc. Polaków kilka razy na dobę spożywa pieczywo i produkty zbożowe, a raz dziennie aż 69 proc. osób. Oznacza to, że produkty mączne są niezwykle „modne” w polskiej diecie. Czy taka popularność tych produktów jest korzystna dla zdrowia?

- Produkty zbożowe znalazły się na trzecim poziomie piramidy, co oznacza, że ich spożycie jest bardzo ważne w codziennej diecie. Wyroby mączne, w szczególności pełnoziarniste, nadal są podstawą dobrze zbilansowanego menu, możemy je spożywać 3 razy dziennie. Warto jednak zauważyć, że produkty z pełnego ziarna, jak chleb razowy, kasza gryczana czy wieloziarniste wrapy zawierają o 80 proc. więcej błonnika niż produkty przygotowane z białej mąki – komentuje Magdalena Truchel, dietetyk i ekspert Mission Wraps. – Konsumpcja składników pełnoziarnistych zmniejsza ryzyko występowania chorób, m.in. układu krążenia czy cukrzycy.

Oprócz produktów zbożowych ważne jest również spożycie nabiału. Eksperci Instytutu Żywienia i Żywności zalecają wypijanie 2 szklanek mleka dziennie, które zastąpić można np. jogurtem, kefirem czy serem. W rzeczywistości, codzienną konsumpcję nabiału deklaruje jedynie 49 proc. Polaków. O wiele gorzej kształtuje się sytuacja jedzeniem ryb, które powinno się jadać 2-3 razy w tygodniu. Tymczasem niespełna co trzeci (29 proc.) Polak twierdzi, że spożywa je kilka razy w tygodniu.

Nowa piramida zdrowego żywienia zawiera także informacje dotyczące tego, jakich produktów należy unikać lub spożywać z umiarem. Na uwagę zasługują wytyczne związane z tygodniowym spożyciem mięsa - maksymalnie 500 g na osobę, podczas gdy, według danych Światowej Organizacji Zdrowia, Polacy konsumują 2 razy więcej produktów mięsnych niż zalecana porcja.

- Zbyt częste spożywanie mięsa, ze względu na obecność nasyconych tłuszczów, może powodować wiele schorzeń, np. otyłość, nadwagę, a nawet nowotwory – komentuje Magdalena Truchel. – Istotne jest także ograniczenie spożycia soli, którą według zaleceń nowej piramidy żywienia można zastąpić ziołami, np. majerankiem, kminkiem czy bazylią.