Operacja Ajax
Kiedy i gdzie: 1953, Iran
O co chodziło: zamach stanu
Szczegóły operacji Ajax pozostawały ściśle tajne przez niemal 60 lat, nawet wtedy, gdy już było powszechnie wiadomo, że CIA maczała palce w zamachu stanu w Iranie. Agenci długo odmawiali odkrycia kart i pokazania, jakimi środkami osiągnęli swój cel. Zimna wojna, polityczny konflikt między Wschodem a Zachodem, była bowiem w przypadku działań w Iranie jedynie zasłoną dla głównego zadania operacji – utrzymania przez Amerykanów i Brytyjczyków kontroli nad irańskimi złożami ropy, które mogły trafić w strefę wpływów ZSRR.
Ropa jest nasza
Wszystko zaczęło się od próby unarodowienia zasobów naturalnych przez irańskiego premiera Muhammada Mosaddegha. Do zasobów tych należała także ropa wydobywana przez brytyjsko-irańskie przedsiębiorstwo. Ówczesny szef CIA, Allen Dulles, natychmiast nakazał zasilić oddział w Teheranie milionem dolarów i przydzielił tamtejszym agentom zadanie: doprowadzić do obalenia Mosaddegha! Tak pojawił się plan pod kryptonimem Ajax. Następcą Mosaddegha miał zostać Fazollah Zahedi, generał irańskiej armii. Aby zyskał on poparcie ludu, podpłacono prasę i członków parlamentu. Amerykańscy agenci wspierali także opozycję wobec urzędującego premiera i organizowali przeciw niemu demonstracje. Kampania trwała także w Stanach Zjednoczonych, gdzie mediom podsuwano odpowiednio opracowane informacje, za pomocą których wpływano na zdanie opinii publicznej co do Iranu.